Yunan Mitolojisinde Yer Edinmiş Yunan Tanrıların İsimleri ve Görevleri

Eski Yunan tanrıları deyişi ile burada Yunan mitolojisine göre evrenin başlangıcında ortaya çıkmış, en eski ve ilk tanrıları (primordial deities) kast ediyoruz.

Eski Yunan Tanrıları

Khaos : Evren meydana gelmeden önceki maddesiz, şekilsiz boşluk. İlk varlıklar bu “kaos”tan türer.

Gaia : Yeryüzünün kişileşmişi olan tanrıça; Yunan mitolojisinin “toprak ana”sı. Khaos’tan türemiş ilk varlıktır.

Tartaros (Tartarus) : Khaos’tan türemiş ikinci varlık, yerin yedi kat dibini, cehennemi temsil eden Tartaros’tur.

Eros : Varlıkları meydana getirici “aşk” veya aşk tanrısı olan Eros, Khaos’tan türemiş üçüncü varlıktır.

Erebos : Khaos’tan türemiş dördüncü varlık, “koyu karanlık” anlamındaki Erebos’tur; toprak altının karanlığını temsil eder.

Nyx (Nyks,Niks) : Khaos’tan türemiş tanrıça Nyx “gece” demektir ve geceyi temsil eder.

Uranos : Gaia’nın kendi kendine meydana getirdiği bir tanrıdır, “gökyüzü”nü temsil eder.

Pontos : Gaia’nın kendi kendine meydana getirdiği bir tanrıdır, denizleri temsil eder.

Ourea : Gaia’nın kendi kendine meydana getirdiği on adet dağı temsil eden tanrı veya tanrıçalardır.

Typhon (Tifon) : Gaia ile Tartaros’un oğlu, Yunan mitolojisindeki tüm canavarların (Kerberos, Orthros, Ladon, Chimera, Hidra vb.) ilk örneği, babası ve en tehlikelisi. Yarı insan yarı yılan bu dev canavar, Zeus tarafından Etna Yanardağının dibine gömülmüştür. Karısı ise yine kendisi gibi yarı yılan yarı insan olan canavar Ehidna’dır.

Aether : Nyx ile Erebos’un oğlu, göklerin en üst katındaki ışıltılı, tanrısal havayı, ışığın tözünü temsil eden tanrı.

Hemera : Nyx ile Erebos’un kızı, günü temsil eden tanrıça.

Kharos : Nyx ile Erebos’un oğlu, yeraltı tanrısı Hades’in ve Ölüler Ülkesinin kayıkçısı. Yeni ölmüş olanların ruhlarını Styx ve Acheron (veya Akheron) nehirlerinden karşıya geçirmekle yükümlüdür.

Thalassa : Aether ile Hemera’nın kızı, deniz tanrıçası. Rodos Adası halkının mitolojik anasıdır.

Ananke : Zorunluluk ve kader tanrıçası. Orfik yaratılış mitine göre, Khaos’u ve evreni Kronos (zaman) ile Ananke’nin (zorunluluk) birleşmesi meydana getirmiştir.

Phanes (Protogonos) : Orfik kozmogonide Kronos (zaman) ile Aether’in birleşmesinden meydana gelen Kozmik Yumurtadan çıkan ilk varlıktır (ilk doğan, yani protogonus). Işığın tanrısı Phanes, Erikapaeos (güç) ve Metis (düşünce) gibi adlarla da bilinir. Protogonus, “hayat verici aşk” olarak, ayrıca Eros ile de özdeşleştirilmiştir.

Hydros : Orfik kozmogonide Khaos’tan türemiş olan ilk su.

Thesis : Orfik kozmogonide Khaos’tan Hydros ile birlikte türemiş olan, doğa (Physis) ile ilişkili dişi varlık. Hydros ve Thesis’in birlikteliğinden Gaia (yeryüzü) meydana gelmiştir.

Physis (Phusis) : Orfik kozmogonide doğa tanrıçası; bazen hem erkek hem dişi sayılmıştır.

Tethys : Orfik kozmogonide tatlı su akışının ilk örneği olan tanrıça; kocası Okeanos ile birlikte tüm nehir, pınar ve bulutlara sularıyla can verirler.

Nesoi : Orfik kozmogonide adaların ilk örneği olan tanrıçalar; Callimachus’a göre, bunlar Poseidon’un yabasıyla karadan kopartarak denize yerleştirdiği dağlar (Ourea) idi.

Keto : Gaia ile Pontos’un kızı, deniz tanrıçası. Hesiodos’a göre, Ehidna’nın, aralarında Medusa’nın da bulunduğu Gorgonların, gri cadıların ve Ladon gibi canavarların anasıdır.

Phorkys : Gaia ile Pontos’un oğlu, deniz tanrısı. Aynı zamanda Keto’nun eşi ve yukarda saydığımız yaratıkların babasıdır.

Nereus : “Deniz İhtiyarı” Nereus, Gaia ile Pontos’un en büyük oğullarıdır. Bir titandır. Nereidler diye tabir edilen deniz perileri, Nereus’un Okeanos kızı Doris’ten olma kızlarıdır.

Proteus : Homeros’a göre Nereidlerin babası olan “Deniz İhtiyarı”, Nereus değil, Proteus’tur. Proteus, şekil değiştirme yetisine sahiptir. Bazı uzmanların görüşüne göre, Nereus ile Proteus aynı deniz tanrısının iki ayrı görünümüdür.

Glaukos : Balıkçıları ve denizcileri fırtınadan koruyan deniz tanrısıdır. Ölümlü iken yediği bir sihirli ot sayesinde ölümsüzlüğe kavuşmuştur.

Thaumas : Gaia ile Pontos’un oğlu, deniz tanrısı. Thaumas, denizin görünmez tehlikelerini temsil eder. Gökkuşağı tanrıçası Iris, Thaumas’ın Okenaos kızı Elektra’dan olma kızıdır.

Eurybia : Gaia ile Pontos’un kızı, deniz tanrıçası. Titan Krios’un karısıdır.

Eris : Nyx’in kendi kendine meydana getirdiği, fitne, fesat, anlaşmazlık tanrıçasıdır.

Geras : Nyx’in kendi kendine meydana getirdiği, yaşlılığın kişileşmişi olan tanrıdır.

Nemesis : Nyx’in kendi kendine meydana getirdiği, intikam tanrıçasıdır.

Moros : Nyx’in kendi kendine meydana getirdiği, felaket tanrısıdır.

Momos : Nyx’in kendi kendine meydana getirdiği, sansür ve iftiranın kişileşmiş i olan tanrıdır.

Philotes : Nyx’in kendi kendine meydana getirdiği, cinsel birleşme ve çekim tanrıçasıdır.

Oneiroi : Nyx’in kendi kendine meydana getirdiği, rüya cinleri veya tanrılarıdır. En ünlüleri Morpheus’tur.

Apate : Nyx’in kendi kendine meydana getirdiği, hile tanrıçasıdır.

Oizys : Nyx’in kendi kendine meydana getirdiği, sefalet tanrıçasıdır.

Moirai : Nyx’in kendi kendine meydana getirdiği, üç kader tanrıçasıdır.

Keres : Nyx’in kendi kendine meydana getirdiği, ölüm tanrıçasıdır.

Thanatos : Nyx’in kendi kendine meydana getirdiği, ölümün kişileşmiş i olan tanrıdır.

Hypnos : Nyx’in kendi kendine meydana getirdiği, uykunun kişileşmiş i olan tanrıdır.

Yunan Mitolojisi Titanlar

Yunan mitolojisinde Titanlar ve tanrılar: Titanlar, Gaia ile Uranos’un 12 çocuğuna verilen isimdir. 6 kız, 6 erkek kardeştirler. Titanların temsil ettikleri şeylerle birlikte isimlerinin listesi:

Okeanos – Okyanus, eski Yunan inanışında dünyayı saran Okenaos nehri.

Tethys – Yeraltı ve kaynak suları, tatlı sular. Okenaos’un karısıdır.

Hyperion – Yüksek kişi; güneş.

Theia – Değerli madenler, parıltılı taşlar; Hyperion’un karısıdır.

Koios – Hem kuzey kutbunu hem bilgeliği temsil eder. Leto ve Asteria’nın babasıdır.

Phoebe – Gizem ve kehaneti temsil eder. Koios’un karısıdır.

Kronos – Zamanı temsil eder. En güçlü Titandır ve Zeus’un babasıdır.

Rhea – Doğurganlık, bereket. Zeus’un anası ve Kronos’un eşi.

Themis – Adaleti, ilahi kanunu temsil eden tanrıça.

Mnemosyne – Bellek tanrıçası. İlham ya da sanat perilerin denen 9 musa (müzler), Zeus ile Mnemosyne’nin çocuklarıdır.

Krios – Savaşla ve takımyıldızlarla ilgili olduğu sanılan Titan.

Lapetos – Ölümlülüğü temsil eden Titan. Prometheus, Epimetheus ve Atlas’ın babalarıdır.

Olimpos Tanrıları

Olympos Dağında yaşayan ve Grek “panteon”u, yani eski Yunanlıların inandığı tüm tanrılar içinde en büyük sayılanlarıdır. Olimpos tanrılarının sayısı her zaman 12 olmuştur. 12’nin nümerolojik anlamı geniştir, özellikle de gökle ilgilidir. Bir yıl boyunca Zodyak kuşağında yer alan yıldızların (burçların), bir seneyi oluşturan ayların, bir düzineyi oluşturan şeylerin toplam sayısı hep 12’dir. 12 Olympos Tanrısı şunlardır:

Zeus (Baş tanrı, tanrılar kralı, Titan Kronos (zaman) ile Rhea’nın oğlu; Sembolleri : Şimşek, kartal, boğa, meşe ağacı)

Hera (Zeus’un eşi, tanrılar kraliçesi; evlilik tanrıçası; Sembolleri : Nar, tavus kuşu tüyü, taç; Kutsal hayvanları: İnek, aslan, tavus kuşu)

Poseidon (Zeus’un kardeşi; denizler tanrısı; Sembolleri: Üç dişli yaba, balık, yunus, boğa, atlar)

Demeter (Zeus’un kızkardeşi; hasat, ekin, doğurganlık, bereket, yaşam döngüsü tanrıçası; Amblemi: Afyon çiçeği)

Athena (Zeus’un Metis’ten olma kızı; bilgelik, cesaret, strateji, dayanıklılık, adalet, ilham, sanat, zanaat, yetenek tanrıçası; Sembolleri: Baykuş, zeytin ağaçları, Gorgon başı, yılanlar, miğfer, mızrak, zırh)

Hestia (Zeus’un kızkardeşi; ev, ocak, aile, geçim, dirlik düzen, mimari, bekaret tanrıçası; Sembolü: Ocakta yanan ateş)

Apollon (Zeus’un Leto’dan olma oğlu; gün ışığı, doğruluk, kehanet, tıp, müzik, şiir, sanat, veba tanrısı; Sembolleri: Lir, defne tacı, piton, kuzgun, ok ve yay)

Artemis (Zeus’un Leto’dan olma kızı; av, yaban hayat, vahşi hayvanlar, doğum, bekaret, kadın hastalıkları tanrıçası; Sembolleri: Ok ve yay, erkek geyik, av köpeği, ay; Kutsal hayvanı: Geyik; Kutsal ağacı: Servi)

Ares (Zeus’un Hera’dan olma oğlu; savaş tanrısı; Sembolleri: Savaş arabası, kargı, tolga, köpek, erkek yabandomuzu)

Afrodit (Homeros’a göre Zeus’un Dione’den olma kızı, Hediodos’a göre ise Uranos’un kızı; güzellik, aşk, haz, doğurganlık tanrıçası; Sembolleri: Deniz kabuğu, gül, mersin ağacı, serçe, güvercin, yunus, kuğu, bel kuşağı, ayna)

Hephaistos (Zeus’un Hera’dan olma oğlu; demircilik, zanaat, yontuculuk, metalurji, ateş, yanardağ tanrısı; Sembolleri: Çekiç, örs, demirci maşası, bıldırcın)

Hermes (Zeus’un Ülker kızlarının -Pleiades- en büyüğü olan Maia’dan olma oğlu; tanrıların ulağı ve çobanların, seyyahların, tüccarların, mucitlerin, hatiplerin, şairlerin, hırsızların, sporcuların, atletlerin kurnaz ve çevik tanrısı; Sembolleri: Kadüse -asa-, talaria -kanatlı ayakkabı-, kaplumbağa, lir, yılan, horoz)

Diğer Yunan Mitolojisi Tanrıları İsimleri

Hades – Yeraltındaki Ölüler Ülkesinin tanrısı. Yeraltı zenginlikleri de Hades’e aittir.

Persephone – Hades’in karısı, yeraltı ülkesinin kraliçesi. Zeus ve Demeter’in kızlarıdır.

Hebe – Zeus ve Hera’nın kızları olup gençlik tanrıçasıdır.

Enyo – Zeus ve Hera’nın kızları olup erkek kardeşi Ares gibi o da savaşla ilgilenir, savaş tanrıçasıdır.

Ilithiya (Eileithyia) – Zeus ve Hera’nın kızları olup ebelik ve doğum tanrıçası olan Giritli tanrıça.

Dione – Kimi kaynaklara göre güzellik tanrıçası Afrodit’in anası olan tanrıça.

Helios – Hyperion ile Theia’nın oğlu, güneşi temsil eden tanrı.

Eos – Hyperion ile Theia’nın kızı, şafak tanrıçası.

Selene – Hyperion ile Theia’nın kızı, ay tanrıçası.

Dionysos – Zeus’un oğlu, şarap, bağbozumu, esrime, esriklik, ritüel kendinden geçme tanrısı. Bacchus (Bakkhos) adıyla bilinen Dionysos’un kültü, eski Yunanda önemli bir külttür. Dionysos takipçisi, taşkın ayinleriyle tanınan kadınlara Bakkhalar denir.

Pan – Satirlerin başı olup kırın, yaban hayatının, avın, dağ rüzgarlarının, çobanların ve otlatılan sürülerin, kırda çalınan müziğin tanısıdır. Fakat bu pastoral görünüşe bakarak Pan’ı bir tür peri sanmayın. Keçi ayaklı, keçi sakallı, keçi boynuzlu, korkunç görünümlü bir tanrıdır. İnsanı kırda yalnızken ürkütür, “pan”ikletir. Hermes’in ya da Dionysos’un oğlu olarak kabul edilir.

Tikhe (Tike) – Şehirlerin bahtını, bir kentin kalkınıp kalkınamayacağını tayin eden baht tanrıçasıdır. Hermes ile Afrodit’in (bazı kaynaklara göre de Zeus ile Afrodit’in) kızıdır. Roma mitolojisindeki karşılığı, belki Carl Orff’un Carmina Burana’sının girişinden hatırlayacağınız gibi, Fortuna’dır.

Hekate – Büyü, cadılık, rüya yorumu, ay, ışık, ateş, kavşak, antre, ıtriyat ve zehirli bitkiler tanrıçası.

Rhodos (Rhode) – Rodos’un tanrıçasıdır.

Peitho – Baştan çıkarma tanrıçasıdır. Roma mitolojisinde Suadela adıyla geçer.

Eunomia – Adil düzeni, iyi yasaları temsil eden adalet tanrıçasıdır.

Irene (Eirene) – Barış tanrıçasıdır.

Ploutos (Plutos) – Zenginlik tanrısıdır. Roma mitolojisinde Plutus ismi ile geçer.

Hermafrodit – Hermes ile Afrodit’in oğlu olup çifte cinsiyetliliği, efemineliği temsil eden tanrıdır.

Phobos – Hermes ile Afrodit’in oğlu olup “korku”nun kişileşmişi olan tanrıdır.

Deimos – Hermes ile Afrodit’in oğlu olup “terör”ün kişileşmişi olan tanrıdır.

Himeros – Hermes ile Afrodit’in oğlu olup “engellenemeyen aşk tutkusu”nun kişileşmişi olan tanrıdır.

Pothos – Hermes ile Afrodit’in oğlu olup “aşk özlemi”nin, hasret acısının kişileşmişi olan tanrıdır.

Anteros – Hermes ile Afrodit’in oğlu olup “aşkta sadakati, karşılıklılığı” temsil eden tanrıdır.

Harmonia – Hermes ile Afrodit’in kızı olup uyum, ahenk tanrıçasıdır.

Boreas – Kuzey rüzgarı tanrısı. Bizdeki “poyraz” sözcüğünün buradan geldiği söylenir.

Kaikias – Kuzeydoğu rüzgarı tanrısı.

Euros – Doğu rüzgarı tanrısı.

Apeliotes – Güneydoğu rüzgarı tanrısı.

Zephyros – Batı rüzgarı, meltem tanrısı.

Skeiron – Kuzeybatı rüzgarı tanrısı.

Notos – Güney rüzgarı tanrısı. Bizdeki “lodos” sözcüğünün buradan geldiği söylenir.

Lips – Güneybatı rüzgarı tanrısı.

Skamandros (Ksanthos) – Küçük Menderes ırmağı tanrısıdır.

Telesto – İlahi lütfu temsil eden deniz tanrıçası.

Priapos – Çiftlik hayvanlarının, meyve bahçelerinin ve erkek üreme organlarının koruyucu tanrısı. Döl zenginliğini, bereketi, bolluğu, üreme gücünü temsil eder.

Amfitrit – Poseidon’un karısı, deniz tanrıçası. Şiirlerde denizi sembolize eder.

Khione – Kar tanrıçası

Aiolos – Rüzgar tanrısı

Alastor – Kan davası tanrısı

Antheia – Festival ve kutlamalarda saça takılan çiçeklerin, çiçek taçlarının tanrıçası.

Aristaios – Arıcılık tanrısı

Attis – Yeniden doğum tanrısı

Hesperos – Gökteki Venüs gezegenini simgeleyen tanrı (gün batımındaki halini – Akşam Yıldızı)

Phosphoros – Gökteki Venüs gezegenini simgeleyen tanrı (gün doğumundaki halini – Çoban Yıldızı)

Hygieia – Hijyen, sağlık, temizlik tanrıçası

Hymen – Evlilik töreni tanrısı

Iris (Eiris) – Gökkuşağı tanrıçası

Kratos – Güç, dayanıklılık tanrısı

Pheme – Şöhret tanrıçası

Zelos – Şevk ve heves tanrısı

Bia – Güç tanrıçası

Agon – Rekabet ve yarışma tanrısı. Sembolü halterdir.

Limos – Açlık tanrıçası. Demeter ve Plutos’un tersidir.

Ponos – Ağır, meşakkatli iş tanrısı.

Horkos – Yanlış yere yemin edenlerin başına gelecek laneti temsil eden tanrıdır.

Ate – Aldanış ve budalalık tanrıçası