Osmanlı Devleti ve Çaldıran Meydan Muharebesi (Yavuz Sultan Selim Han) 1514
Çaldıran savaşı 1514 senesinde Yavuz Sultan Selim Han’ın kumandanlığında Osmanlı ordusu ve İran Şahı İsmail’in komutasındaki Safevi ordusu arasında olan bir muharebedir. İran devletinin başında bulunan şah İsmail’in soyu Türk’tür ve Şii mezhebindendir. Kendisi Osmanlı devleti için doğuda bulunan en büyük tehlike idi. Anadolu’ya gönderdiği adamlar ile Anadolu’da sık sık ayaklanmalar çıkartıyor ve halkın düzenini bozuyordu. Bu durum Osmanlı devletinin Anadolu’daki hâkimiyetini zorlaştırıyordu.
Batılılar ve mısır hükümdarı ile anlaşıp Osmanlının aleyhine hareket etmeye başladılar. Bu durum üzerine Yavuz sultan selim ve diğer devlet adamları şah İsmail’e karşı savaş kararı aldılar. Yavuz Sultan Selim Han Osmanlı ordusunun başına geçerek 19 Mart 1514 Salı günü Edirne’den İstanbul’a doğru yola çıktı. İstanbul’a gelindiğinde ordunun bütün hazırlıkları tamamlandı. Yavuz Sultan Selim kendi yerine Manisa sancak beyliğini yapan oğlu Şehzade Süleyman’ı getirdi.
Padişah ve beraberindeki Osmanlı ordusu 21 Nisanda Üsküdar’dan yürüyüşe geçti ve İran şahı İsmail’e savaş ilan mektubu gönderildi. Osmanlı ordusu 3 günlük bir yürüyüşün ardından Seyitgazi’ye geldi. Burada ordunun birkaç gün dinlenilmesi sağlandı ve Osmanlı ordusu tekrar yola koyuldu. Sivas’a gelindiğinde çok genç ve çok yaşlı olan 40 bin kişilik bir grup ordunun emniyeti için ordudan ayrıldı. Osmanlı ordusunun sayısı 140 bin civarında idi.
Ordu 4 ay kadar süren bu yolculuktan sonra 22 ağustos Cuma günü çaldıran ovasına geldi. 23 Ağustos sabahı Osmanlı ordusu taarruza geçti ve karşı tarafı yenilgiye uğrattı. Şah İsmail’de birkaç askerinin yardımı ile canını zor kurtardı ve savaş meydanından kaçtı. Çaldıran muharebesinde her iki orduda da büyük kayıplar verdi. Osmanlı ordusundan Rumeli Beylerbeyi Hasan Paşa, Malkoçoğlu Ali Bey ve 10 kadar da sancak beyi şehit olanlar arasında idi. İran ordusunun içinden de 14 kadar büyük devlet adamı ölenler arasında idi. Ayrıca şah İsmail kaçarken eşi Taçlı Hanımı savaş meydanında bırakmıştı. Hanımı da Osmanlı tarafında esir alındı.
Çaldıran savaşı sonrasında doğu Anadolu Osmanlı Devletinin hâkimiyetine alındı.
