Hakkında yabancı mucitler kadar bilgi sahibi olmadığımız El-Cezeri, fizik, mekanik ve sibernetik alanda öncülük eden önemli çalışmalar yapmıştır.
El-Cezeri Kimdir? El-Cezeri’nin Tam adı “İsmail Ebul İz Bin Rezzaz El-Cezeri’dir. 1136 yılında günümüzdeki Şırnak’ın Cizre ilçesinde dünyaya gelmiş ve 1206 yılında yine Şırnak-Cizrede dünyaya gözlerini yummuştur. Uyruğu Artuklu Beyliğindendir. El-Cezeri; fizik, mekanik ve sibernetik alanda öncülük eden önemli çalışmalar yapmıştır. Robotikle ilgili bilinen en eski yazılı kayıt, El-Cezeriye aittir. Onun yaptığı otomatik makineler, günümüzde yararlandığımız mekanik ve sibernetik bilimlerin temelini meydana getirmiştir. El-Cezeri, “El Câmi-u’l Beyn’el İlmî ve El-Amelî’en Nâfi fî Sınâ’ati’l Hiyel” Türkçesi : Makine Yapımında Yararlı Bilgiler ve Uygulamalar” isimli eşsiz eserinde 50’nin üzerinde cihazın kullanım esaslarını, yararlanma yöntemlerini çizimlerle anlatmıştır. Ne yazıkki bu kıymetli eserin özgün kopyası günümüze kadar ulaşamamıştır. Fakat bilinen 15 kopyasından 10’u Avrupa’nın çeşitli müzelerinde ve 5 tanesi de Topkapı Süleymaniye Kütüphanesinde muhafaza edilmektedir. Bir bilim adamı olan El- Ceberi, keskin zekası sayesinde elektiriğe ihtiyaç duymadan yanlınızca su ve mekanik parçalar yardımıyla çalışabilen mükemmel niteliklere sahip makineler yapmış ve günlük kullanıma sunmuştur. Bilim ve teknoloji alanında yaptığı hayranlık uyandıran icatlar ve otomatlarla tanınan bir dahidir.
Yüzlerce yıl öncesinde El- Cezerinin muhteşem zekasıyla yapmış olduğu araçlardan bazıları şunlardır;
Filli Su saati
Mumlu Saatler
Suyu yukarı çıkaran aletler
Kayık Su saati
Tavus kuşlu ibrik
Kan alma teknesi
Açı ölçer
Kilit
Kendiliğinden ses çıkaran aletler
Amid şehrinin Kapısı
Su saatleri
eğlence amaçlı kullanım için yapılmış çeşitli otomatlar
Abdest almak için kullanılan otomatlar
- Cezeri’nin harika buluşları
Kapı kiltleri, kupa saati gibi pek çok sayıda mükemmel keşfe imza atmış olan El-Cezeri dönemin yaşamış en çalışkan dahilerinden biridir.
- Cezeri’nin robotik keşifleri
Cezeri, günümüzün robot teknolojisinin temelini oluşturan keşiflere imza atmıştır.
- Filli su saati
Su ile çalışan bu ilginç saat 3 metre boyundadır.
- Cezeri’nin ilginç saatleri
El- Cezeri farklı özelliklere sahip ilginç görünüm ve yapıda saatler yapmıştır.
- Cezeri’nin kayık su saati
Kayık su saatinin çalışma prensibi kayığın içine belli saat aralıklarında su dolup batmasından oluşur. Kayığın su dolmasıyla birlikte sesler çıkarır.
- Cezeri’nin kale saati
Büyük dahi Cezeri’nin muhteşem keşfi olan kale saatinin dünyanın ilk analog bilgisayarı olduğu düşünülüyordu.
- Cezeri’nin kilitli sandığı
Bu sandığın kilidini açabilmek için milyonlarca kez deneme yapmak gerekiyor. O dönemin en muhteşem buluşlarından biri de bu.
- Makine Yapımında Yararlı Bilgiler ve Uygulamalar adlı kitabı
Makine Yapımında Yararlı Bilgiler ve Uygulamalar adlı kitabında El-Cezerinin çok sayıda buluşu ve buluşların çalıştırılma prensipleri hakkında çizimlerle bilgiler verilmiştir.
