Onlar Gider Adları Kalır! 20. Yüzyılda Yetişmiş En İyi 14 Halk Ozanımız
Halk ozanları, toplumun değerlerini kuşaklar boyu tanıtmakta aracı olmuş ve bunları kalıcı kılmışlardır. Çaldıkları sazdan çok, söyledikleri söz önemlidir. Kültürel değerleri kuşaktan kuşağa aktarmak, asıl önemli olandır onlar için. Kimi geleneksel, kimi çağdaş halk ozanları olan bu sanatçılar kültürümüzün tanıtılmasında büyük emeği olan insanlar. İyi ki geçtiler bu topraklardan…
1. Aşık Veysel Şatıroğlu (1894 – 1973)
Asıl adı Veysel Şatıroğlu olan Türk halk ozanı, Sivas doğumludur. Yedi yaşında yakalandığı çiçek hastalığı nedeniyle iki gözünü de kaybetti. Babasının kendisine gün içinde oyalanması için aldığı bağlama ile önce başka ozanların türkülerini okumaya başladı. Eve oyuncak olarak gelen bağlamayı gün geçtikçe ilerleten Aşık Veysel, 30’lu yaşlara geldiğinde ise tüm Türkiye’nin tanıdığı bir halk ozanı oldu.
2. Muharrem Ertaş (1913 – 1984)
Kırşehirli Türk saz ve söz ustası, Abdallık geleneğinin ve Bozlak türünün en önemli isimlerindendir. Henüz küçük bir çocukken köylerde sünnet ve düğün törenlerinde, bayramlarda bağlama çalarak dolaşmaya başladı. Kendi gibi halk ozanı olan Neşet Ertaş’ın babası olan Muharrem Ertaş, gelmiş geçmiş en büyük bozlak okuyucusu olarak kabul edilir.
Bozlak: Konusu acıklı türkü, bir tür uzun hava.
3. Aşık Daimi (1932 – 1983)
1932 yılında İstanbul’da doğdu. Asıl adı İsmail Aydın’dır. Her iki dedesinin saz şairi olmasının etkisiyle küçük yaşta bağlama çalmayı ve aşıklık geleneğini öğrendi. Önceleri başkalarının türkülerini okuyan halk ozanı, daha sonra kendi deyişlerine ağırlık verdi. Sezen Aksu ve Ahmet Kaya gibi sanatçılar Aşık Daimi’nin eserlerini albümlerinde seslendirmişlerdir.
https://www.youtube.com/watch?v=y4jkachrm_k
4. Aşık Reyhani (1932 – 2006)
Asıl ismi Yaşar Yılmaz’dır. Erzurum doğumlu olan usta sanatçı, küçük yaşlarda köyüne gelen aşıklardan etkilendi. Kendi aşıklığı ve şiir yazmaya başlaması 18 yaşından sonradır. Doğudan batıya birçok ülkede türkü söyleyen Aşık Reyhani, katıldığı birçok yarışmada birincilik ödülü aldı.
5. Ali Ekber Çiçek (1935 – 2006)
Türk halk müziği sanatçısı Erzincan’da dünyaya gelmiştir. Küçük yaşlarda babasını kaybeden sanatçı, ilk başlarda çiftçilik yaparak geçimini sağlıyordu. İlerleyen yıllarda katıldığı cem toplantılarında bağlamaya ilgi duymaya başladı ve çok geçmeden çalmayı öğrendi. Askerden sonra TRT’nin açtığı sınavı kazanarak, TRT Ankara Radyosu’na girdi ve profesyonel müzik yaşamına başlamış oldu.
6. Şeref Taşlıova (1938 – 2014)
Devlet sanatçısı ünvanlı yetenekli halk ozanı Ardahan’da dünyaya gelmiştir. Erken yaşlarda bağlama çalmayı öğrenmiştir ve 1966 yılından itibaren Kars Radyosu bünyesinde 10 yıl süreyle aşıklara ilişkin programlar hazırladı ve sundu. 2010 yılında, UNESCO tarafından aşıklık geleneği temsilcisi olarak seçildi.
https://www.youtube.com/watch?v=O9sTSq7ZzpQ
7. Neşet Ertaş (1938 – 2012)
Abdallık geleneğinin son büyük temsilcilerindendir. Kırşehir’de dünyaya gelen Türk halk ozanı, ilkokula gittiği yıllarda önce keman, sonra da bağlama çalmayı öğrendi. Ne zaman ki bağlama çalmayı tam öğrendi, babası Muharrem Ertaş ile birlikte yörenin düğünlerinde çalıp söylemeye başladı. Geçtiğimiz yıllarda, UNESCO tarafından ‘yaşayan insan hazinesi’ olarak kabul edildi. Yaşar Kemal’in kendisine taktığı isim ise herkes tarafından benimsendi ve mahlası oldu: Bozkırın Tezenesi.
8. Aşık Mahzuni Şerif (1940 – 2002)
Ünlü halk ozanı Aşık Mahzuni Şerif veya asıl adı ile Şerif Çırık, 1940 yılı Kahramanmaraş doğumludur. 1964 yılında ilk plağı ile müzik dünyasına girdi. 1989 – 1991 yılları arasında Halk Ozanları Federasyonu tarafından dünyanın en büyük 3 ozanı arasında gösterildi.
9. Murat Çobanoğlu (1940 – 2005)
1940 yılında Kars’ta çiftçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Saz çalmaya ve söylemeye 1951 yılında başlamıştır. Kendine özgü bir sese sahip olan usta halk ozanı, yurt içinde ve dışında düzenlenen bazı müzik şenliklerine katıldı. Genelde Çobanoğlu takma adını kullanmıştır. 2005 yılında vefat etti.
https://www.youtube.com/watch?v=2GdKgqUWzfU
10. Barış Manço (1943 – 1999)
Geleneksel halk ozanlarının aksine, halk türkülerini modern bir şekilde yorumlamıştır Barış Manço. Yeniden yorumladığı halk türküleri haricinde, kendi yaptığı şarkılar da kültürel değerlere değinmesi nedeniyle bir nevi yeni tip halk türküsü olarak isimlendirilebilir. Bestelediği 200’ün üzerindeki şarkısı kendisine birçok ödül kazandırmıştır. Çağdaş halk ozanı, 1999 yılında geçirdiği kalp krizi sonucu vefat etmiştir.
https://www.youtube.com/watch?v=Dlp0FdBYubw
11. Musa Eroğlu (1944)
Mersin doğumlu Türk halk müziği sanatçısı, 1969 yılında ilk plağını çıkardı. 1998’de Kültür Bakanlığı tarafından verilen Devlet Sanatçısı ünvanını almıştır. Çalışmalarına halen devam eden sanatçı, kendi adını taşıyan müzik okulunda öğrencilere eğitim vermektedir.
12. Cem Karaca (1945 – 2004)
Barış Manço gibi bir diğer önemli çağdaş halk ozanımız Cem Karaca, 1945 yılı İstanbul doğumludur. Şarkılarında çoğunlukla toplumsal sorunlar ve değerlerden bahseden usta sanatçı, Apaşlar, Kardaşlar ve Moğollar gibi müzik grupları ile birlikte çalışmıştır.
https://www.youtube.com/watch?v=EQqj88XfXfU
13. Arif Sağ (1945)
Kendisi için bağlamayı dünyaya tanıtan insan desek, yanlış söylemiş olmayız. Türk halk müziği sanatçısı ve bağlama virtüözü 1945 yılında Erzurum’da dünyaya gelmiştir. 60’lı yılların sonunda TRT İstanbul Radyosu’nda bağlama sanatçısı olarak göreve başlamıştır. İki ciltten oluşan Bağlama Metodu adında bir tane de kitabı vardır.
14. Muhlis Akarsu (1948 – 1993)
1948 doğumlu Türk halk müziği sanatçısı 2 Temmuz 1993’te Sivas katliamında öldürülmüştür. Sanatında 1970’lerden itibaren dönemin etkili aşığı Mahzuni Şerif’in izleri belirdi. Uzunca bir süre Mahzuni’nin deyişlerini çaldı ve söyledi. Türkülerinin çoğunda aşk ve sevda üzerine yorum yapmıştır.
