Oidipus Kompleksi Nedir?

Erkek çocuk annesine şımarır, onun sürekli kendisi ile ilgilenmesini ister. Babasının anneye olan yakınlaşmasını kıskanır ve buna engel olmak ister. Babasını en büyük düşmanı olarak görür ve kimseyle paylaşamadığı annesini ona kaptırmamak için ağlayarak araya girer ve babaya son derece huysuz davranır.

Ünlü şovmenlerimizden birinin ‘anam avradım olsun’ kompleksi olarak adlandırdığı bu psikanalitik teorinin kurucusu Sigmund Freud’dur ve bu teorinin temeli Yunan mitolojisinde bir öyküye dayanmaktadır.

Oidipus kompleksi hikayesi

Thebai şehrinin kralı Laios ve karısı İokaste’nin çocukları olmuyordu. Kral bir gün karısını da yanına alarak Delphi tapınağına Apollon’a akıl danışmaya gitti. Tapınakta, iki karı koca tanrı Apolon’a çocukları olması için yalvarıp yakardılar.

Apollon onlara bir erkek çocukları olacağını fakat bu çocuğun babasını öldürerek annesi ile evleneceğini ve bu olayın felaketle noktalanacağını anlattı. Kral ve kraliçe bu haberle yıkılarak evlerine geri döndüler.

Çok geçmeden kraliçe İokaste bir erkek çocuk doğurdu fakat tanrı Apollon’un anlattığı uğursuzluktan kurtulmak isteyen kral öldürmesi için yeni doğan oğlunu muhafızlarından birine verdi. Kraliçe ise yavrusuna kıyamadığı için kralın muhafızını onu öldürmemeye razı etti. Bunun üzerine bebek ormanda bir ağaca ayağından asılarak ölüme bırakıldı.

Tanrılar öldürmeyince öldürmüyordu işte, yoldan geçen çobanlar bebeği ağaçtan alarak kendi ülkelerinin kralına götürdüler. Thebai şehrine uzak olan bu ülkenin kralının da çocuğu olmadığından bu yeni bebeği evlat edindi ve adını Oidipus koydu.

Bebek saraya getirildiğinde ayağı ağaca asılı olduğu yerden şişmişti, bu yüzden kendisine Yunanca da ayağı şiş anlamına gelen Oidipus ismi verildi.

Oidipus’un ilk gençlik yıllarında, bir gün arkadaşları onunla alay ederek onun kralın öz evladı olmadığını söylediler. Bunun üzerine Oidipus Delphi şehrine gerçeği öğrenmeye gitti.

Tanrı Apollon ona gerçek anne ve babasının kim olduklarını söylemedi ama gerçek anne ve babasına söylediklerini ona da tekrarladı.

‘Babanı öldürüp, annenle evleneceksin ve çok büyük felaketlere sebep olacaksın’’dedi.

Bu felaketleri önlemek isteyen Oidipus babasının sarayına dönmedi ve yolda bir at arabası ile karşılaştı.

Ne kadar çabalasan da kaderden kaçılmıyordu işte;

At arabasının ayağını ezmesine çok sinirlenen Oidipus arabanın içinde bulunan öz babası kral Laios’u öldürdü.

Laios ölünce yerine, karısı İokaste’nin erkek kardeşi kral oldu. Adı Kreon olan yeni kralın döneminde en büyük sorun, yolcuların yolunu kesip, bilmeceler soran ve sonra da bilemedikleri için onları öldüren Sphinks canavarıydı.

Kral Kreon bu canavarı öldürecek olan kişiye krallığı ve kardeşi İokaste ile evliliği vaat etti.

Oidipus canavarı öldürdüğü zaman Kreon verdiği sözleri tuttu ve artık kral olan Oidipus kendi öz annesi ile evlendi. Bu evlilikten dört çocuk dünyaya geldi.

Tanrılar bu işe çok kızıp çok sinirlendiler ve Thebai şehrini lanetlediler. Açlık, kıtlık, kuraklık gibi bütün felaketleri bu şehre göndermeye başladılar.

Kendisine danışılan kahinler Kral Laios’u öldüren kişi bulunursa bu felaketlerden kurtulacaklarını söylediler. Bunun için bir sihirbaz yardım etti ve Oidipus’a kendi öz babası Kralı öldürüp annesi ile evlenmiş olduğunu anlattı. Oidipus babasının katili olup, annesi ile zina ettiğini öğrendiğinde kendinden iğrendi ve gözlerini oyup kör etti.

Bir zavallı olarak ortalarda perişan olarak dolaşan zavallı Oidipus’a evlatları bakmayı reddettiler. Yalnızca Antigone adındaki kızı, kız çocuklarının vefakarlığına örnek olacak şekilde her zaman babasının yanında idi.

Babasının hayır duasını alamayan diğer evlatlar ise sefil bir şekilde ölerek bunun cezasını çektiler.

Oidipus kompleksi adını; Thebai şehrine felaket getiren, değiştirmek için zorlamasına rağmen kaderden kaçamayan, talihsiz kahraman Oidipus’un başına gelen bu olaydan almıştır.