Türkiye Maden Haritası Nedir? Ülkemizde Çıkarılan Madenler Nelerdir?

Türkiye Maden Haritası Nedir?

Yaşadığımız coğrafyanın, güzel Türkiye’mizin çeşitli zaman aralıklarıyla oluşmuş jeolojik yapısından ve genç oluşumlu olmasından dolayı, ülkemizde birçok farklı maden oluşmuştur. Türkiye madenleri bakımında oldukça zengin bir ülkedir. Bu yüzdendir ki madencilik anlamında da gelişmiş bir sanayisi bulunmaktadır. Dünya genelinde önemli maden yataklarına sahip olan Türkiye, maden zenginliği yönünden dünyanın 28’inci ülkesi konumunda bulunurken, maden çeşitliliği bakımından ise 10’uncu sıraya yer almaktadır. Türkiye’mizin maden şehirleri listesinde birçok şehir yer almaktadır. İşte Türkiye’de yer alan madenleri ve bu çıkarıldıkları şehirleri göstermek için de bir Türkiye maden haritası bulunmaktadır. Bu harita ile birlikte bölge ve iller şeklinde hangi maden yataklarının nerede olduğunu görmek oldukça kolay olmaktadır. Ülkemiz 7 farklı bölgeye sahiptir ve her bölgede hatta bölge içinde bile; her ilde farklı madenler çıkarılmaktadır. Peki, Türkiye’de hangi madenler, hangi bölgelerimizde, hangi şehirlerden çıkarılmaktadır? Ülkemizde en çok bulunan maden çeşidi, kireç taşının bir türü; dolomittir. Sonrasındaysa ülkemizde en çok bulunan madenler; mermer, linyit kömürü, taş kömürü, kaya tuzu, bor ve bakırdır. Gelin birlikte ülkemizde hangi bölgelerde hangi madenler çıkarıldığını inceleyelim…

 

1.BAKIR

Fiziksel ve kimyasal özellikleri bakımından çok önemli bir element olan bakırı enerji sektöründe sıklıkla kullanırız. Ayrıca sanayi, inşaat, ulaşım, endüstriyel donanım, kimya, kuyumculuk ve boya sektöründe de bakır madeninden yararlanılmaktadır. Bakır; tencere ve tava yapımında kullanılırken aynı zamanda elektrik elektronik sanayisinin de vazgeçilmezlerinden biridir. Türkiye’nin önemli bakır rezervleri Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde bulunur. Çıkarıldığı yerler: Artvin (Murgul), Kastamonu (Küre), Elazığ (Maden), Diyarbakır (Ergani), Rize (Çayeli) önemli bakır yataklarıdır. Bakır; Elazığ’da, Artvin’de ve Samsun’un Karadeniz bakır işletmelerinde işleniyor.

2. DEMİR

Dünyanın en çok kullanılan madenlerinden bir tanesi olan demir, en çok döküm üretiminde kullanılır. Ayrıca çelik olarak da çelik endüstrisinde önemli bir yere sahip. Ucuz bir metal olan demir özellikle gelişen sanayi ile beraber her geçen gün önemini arttırıyor. Ayrıca ucuz olmasından dolayı inşaat sektöründen otomotiv sektörüne kadar birçok alanda demir metalinden faydalanılmaktadır. Ülkemizde çıkarıldığı yerler: Ülkemizde demirin en çok çıkarıldığı bölge Doğu Anadolu’dur. Demir özellikle; Sivas (Divriği-Gürün), Malatya (Hekimhan-Hasan Çelebi), Balıkesir (Edremit-Havran-Eymir-Ayvalık-Ayazmant), İzmir (Torbalı), Kütahya (Simav), Hatay (Kırıkhan-Payas), Sakarya (Çam dağı) Bingöl, Kahramanmaraş, Düzce, Kayseri gibi merkezlerimizde çıkarılmakta. Çıkarılan demir madeni Karabük, Hatay İskenderun ve Zonguldak Ereğli demir-çelik fabrikalarında işlenmektedir.

 

3. BOR MADENİ

Türkiye’miz dünyada, günümüz sanayisinin hemen hemen her alanında kullanılan bor rezervlerinin %73’üne sahiptir. Bor, gerektiğinde rafine olan bor ürünleri olarak gerekse ham madde olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Fotoğrafçılık, elektrik camları, antiseptikler, izole cam elyafı, deterjan sanayi, kaplama sanayi, cam sanayi gibi alanlarda kullanılmaktadır. İşlendikten sonra özellikle jet ve roket yakıtı olarak da değerlendirilmektedir. Türkiye maden yataklarında en çok çıkarılan maden bordur. Ülkemizde çıkarıldığı yerler: Balıkesir (Bigadiç-Susurluk-Sultançayırı), Bursa (Mustafakemalpaşa), Kütahya (Emet) ve Eskişehir (Seyitgazi) ‘dir. Ayrıca Türkiye’de rezerv açısından en çok bulunan bor mineralleri Tinkal ve Kolemanit’tir.

4. BOKSİT

Boksit, dünyada alüminyum metali üretiminde kullanılan başlıca cevher olması bakımından dünya ticaretinde önemli bir yere sahiptir. Alüminyumun işlenmemiş halidir. Hafif ve dayanıklı bir maden olan boksit, ulaşımla ilgili sanayinin gelişmesinde önemli bir rol üstlenmektedir. Ev eşyası, uçak ve otomobil teknolojisinde yararlanılmaktadır. Ayrıca mutfak eşyalarının yapımında da kullanılır. Çıkarıldığı yerler: Konya (Seydişehir), Antalya (Akseki), Kokaksu (Zonguldak), Muğla (Milas)’dır.

 

5. KROM

Paslanmayan ve dayanıklı bir yapıya sahip olan krom, Türkiye maden zenginlikleri içerisinde en çok ithal ettiğimiz madendir. Kromun başlıca kullanıldığı alanlar; metalurji, kimya, refrakter, döküm, otomotiv, metal ve çelik sanayi, mutfak ve banyo endüstrisidir. Çıkarılan kromun büyük bir miktarı ferrokrom üretimi için kullanılır. Ferrokrom paslanmaz ve özel çeliklerin yapımında kullanılan krom ve demir alaşımıdır. Çıkarıldığı yerler: Elazığ (Guleman), Muğla (Fethiye – Milas – Marmaris – Dalaman Köyceğiz), Denizli (Acıpayam), Bursa (Orhaneli), Kayseri, Eskişehir, Kütahya, Kahramanmaraş, Adana. Ayrıca krom, ülkemizde Elazığ ve Antalya’daki ferrokrom tesislerinde işleniyor.

 

6. VOLFRAM

Tungsten diğer adıyla Volfram, çok sert bir yapıya sahip olduğu için özel sanayi çeliği olarak kullanılır. Demiryolu, iş makineleri, uçak ve gemi yapımı yanında, ampüllerde enerjiyi ışığa çevirmede kullanılır. Türkiye’de rezervinin tamamı Bursa Uludağ’dan çıkarılmaktadır. Bursa Uludağ’da çıkarılarak burada da işletilmektedir.

 

7. KÜKÜRT

Kükürt, başta sülfürik asit olmak üzere endüstriyel üretimin temel maddeleri arasında yer alır. Sanayide kullanımı oldukça yaygın olan sülfürik asit üretimi için milyonlarca ton kükürt kullanılmaktadır. Ayrıca tarım sanayisinde gübre, ilaç yapımında ve patlayıcı üretiminde faydalanılır. Çıkarıldığı yerler: Isparta (Keçiborlu), Denizli (Sarayköy), Kütahya (Simav)’dır. Kükürt, Isparta’daki Keçiborlu Kükürt İşleme Tesisleri’nde işlenmektedir.

8. CIVA

Sıvı halde çıkarılan tek maden cıvadır. Kuvvetli çözme yeteneğine sahip olan civa; çok geniş bir kullanım yelpazesine sahiptir. Termometre, barometre, deri işlemeler, kağıtlar, boyalar… Ayrıca, aynaların sırlanmasında, altın ve gümüş üretiminde, fotoğafçılıkta ve tıpta tedavi maddesi olarak cıvadan faydalanılır. Bazı elektrik devre anahtarlarının yapımında da cıva kullanılır. Çıkarıldığı yerler: İzmir (Ödemiş-Karaburun), Konya (Sarayönü), Uşak (Banaz), Balıkesir (Gönen) ve Niğde’dir.

9. FOSFAT

Doğada çok sayıda çeşidi bulunan fosfatlar organik, yarı-organik ve mineral fosfatlar olarak adlandırılırlar. Fosfat doğada serbest halde bulunmaz. Fosforik asidin tuzu ve esterleri halinde doğada bulunurlar. Tarımsal gübre sanayisinde sıklıkla kullanılır.Gübre, deterjan, ilaç ve kimya sanayilerinde fosfat kullanılmaktadır. Çıkarıldığı yerler: Mardin (Mazıdağı) ve Kilis’tir. Mardin Mazıdağı Fosfat İşleme Tesisleri’nde işlenmektedir.

 

10. URANYUM

Günümüzde Türkiye’deki en büyük uranyum kaynağı Nevşehir’de bulunuyor ve 22 bin tonluk bir rezerve sahip. Uranyum özellikle nükleer santrallerde enerji üretimi noktasında hayati bir önem taşıyor. Nükleer yakıtın hammaddesi olarak kullanılıyor. Aynı zamanda zırh kaplamaları için de değerlendiriliyor. Aynı zamanda hava araçlarının kanatları için ağırlık amaçlı öne çıkmaktadır. Çıkarıldığı yerler: Aydın, Manisa, Uşak, Nevşehir’dir.

 

11. MERMER

Eski çağlarda dayanıklığı sebebiyle sanatsal alanlarda kullanılan mermer madeni, günümüzde inşaat sektörü başta olmak üzere, dekorasyon, süs eşyaları yapımı, heykelcilik ve mezar taşı imalatında kullanılır. Ülkemizde mermerin nitelikli bir şekilde çıkarıldığı ve kullanıldığı temel bölgeler arasında Afyon, Marmara adası, Bursa, Balıkesir, Bilecik, Elazığ yer almaktadır. Türkiye dünyada mermer üretimi gerçekleştiren ve rezerv sahibi olan ilk 7 ülke arasında gösterilebilir.

12. LÜLE TAŞI

Ülkemizde süs eşyalarında kullanılan bir başka maden ya da taşlardan bir tanesi de Lületaşıdır. Adeta bir filtre vazifesi gören lüle taşı yeraltında ıslak halde bulunuyor. Eskişehir’e bağlı Sepetçi(Beyaz altın) köyünde bol miktarda bulunur. Lüle taşı, genellikle pipo, sigara ağızlığı, tespih, biblo ve süs eşyası yapımında kullanılıyor. Ticari olarak işlenebilir Lületaşı yataklarının neredeyse tamamı Türkiye’nin Eskişehir ilinde bulunuyor.

 

13. OLTU TAŞI

Oltu taşı oldukça değerli bir taştır. Oltu taşı; Orta Çağlarda tespih, kutsal sayılan sandık, ve heykel yapımında kullanılmaktaydı. Günümüzdeyse mücevher yapımında da kullanılmaya başlanmıştır. Erzurum ilinin kuzeydoğu kısmında olan Oltu ilçesinde üç yüzden fazla maden ocağından çıkarılmaktadır.

 

14. TAŞ KOMÜRÜ

Kömürün 3 farklı türü vardır. Ülkemizde bulunan en büyük kömür madeni türü taş kömürüdür. Kömür elektrik üretiminde, demir-çelik ve çimento imalatında, endüstriyel proseslerde buhar üretmek ve ısınma amacı ile kullanılmaktadır. Demir-çelik ve kimya endüstrisinin enerji kaynağıdır. Çıkarıldığı Yer: Zonguldak, Elbistan, Afyon, Eskişehir, Soma, Trakya’dır.

 

15. ALTIN

Altın, göz alıcılığıyla ve az bulunur olmasıyla aynı zamanda da işlenmesinin nispeten kolay olmasıyla gözde madenlerden biridir. Bu sebepledir ki altın tarih boyunca mücevherat olarak kullanılmıştır. Kuyumculukta, elektrik-elektronikte, diş hekimliğinde, süslemede, madalya yapımında, resmi paralarda kullanılır. Cumhuriyet tarihimizin ilk altın madeni ise İzmir-Bergama ilçesinde açılmıştır. Sırasıyla Uşak-Kışladağ, Manisa-Sart, Gümüşhane-Mastra, Erzincan-Çöpler, İzmir- Efemçukuru, Eskişehir-Kaymaz, Niğde-Bolkardağ, Kayseri-Himmetdede, Ordu-Altıntepe ve Sivas-Bakırtepe madenleri izlemiştir. Ayrıca Gümüşhane’de de altın madeni bulunmaktadır.

 

Daha fazlası için tıklayarak sitemizi ziyaret etmeyi unutmayın!