Sumela Manastırı Nerede, Nasıl Gidilir, Tarihçesi Nedir?

Sumela Manastırı, Trabzon’a 45 km. uzaklıktadır. Manastıra giderken eski adıyla Matzouka veya Maçka ilçesi’nden geçersiniz. Altındere Vadisi’ne hakim Karadağ eteklerindeki sarp kayalar üzerine kurulmuş olan manastır, batı yamacında 300 m.lik bir uçurumun önyüzündedir. Hava şartları uygunsa dağa yapışık gibi duran manastırın muhteşem fotoğrafları çekilebilir. Altındere Vadisi, 1987 yılında Milli Park Alanı olarak ilan edilmiştir.

Altındere Vadisi Milli Parkı çok zengin bir bitki örtüsü ve hayvan varlığına ev sahipliği yapmaktadır. Sumela Manastırı ilk olarak 13. yy.da inşa edilmiştir. Bu yüzyılda manastırlar şehir dışlarında, ormanlık alanlarda, mağaralarda ve su kaynaklarına yakın yerlerde kuruluyordu. Sumela Manastıra da yer olarak bu tanıma çok uygundur. Manastırın isminin siyah anlamına gelen melas sözcüğünden veya siyah renkli Meryem Ana freskinden dolayı verilmiş olması olasıdır.

Sumela Manastırı Tarihçesi

Rivayete göre Atinalı iki keşiş Barnabas ve Sophronios rüyalarında Meryem Anayı görür. Meryem Ana, keşişlerden bir manastır yaptırmalarını ister ve bu manastırın yerini ve nasıl yapılacağını da anlatır. Keşişler, yanlarına Aziz Luka’nın yaptığı kabul edilen ikonayı alarak verilen rotayı izlerler. Atina’dan deniz yoluyla Trabzon’a gelip sarp yamaçtaki mağarayı bulurlar ve bu mağarayı genişleterek ilk ibadet yerini kurarlar. İlk kilisenin MS 375-395 yılları arasında imparator Theodosios devrine tarihlendiği kabul edilir. Deniz seviyesinden 1300 m. yükseklikteki bu ilk tapınak zaman içinde büyütülerek 1360 yılında Trabzon Komnenos Kralı 3. Alexios devrinde 17 m. yüksekliğinde, 40 m. uzunluğunda, 14 m. genişliğinde, 72 odalı bir manastıra dönüştürülür.

Komnenos Kralı 3. Alexios (1349-1390) döneminde manastırın gelirleri arttırılmış ve 3. Manuel zamanında manastır zenginleşmiş. 18. yy.da birçok bölümü yenilenen manastır 19. yy.da yapılan eklemelerle en parlak dönemini yaşayan bugünkü görünümünü kazanmıştır. 1916-18 arasındaki Rus işgali sırasında el konulan manastır 1923’den sonra da tamamen boşaltılmış. Sumela Manastırı, Ortaçağ manastırlarının tüm özelliklerini taşır.

Sumela Manastırı Mimarisi

Ana kaya kilisesi, şapeller, mutfak, odalar, misafirhane, kütüphane ve kutsal ayazmadan (kutsal su) oluşan bir yapılar topluluğu olarak oldukça geniş bir alan üzerinde inşa edilmiştir. Manastırın girişinde bir su kemeri görülür. Dar ve uzun bir merdivenle ana girişe gelinir. Giriş kapısının yanında mutfak vardır. Buradan da merdivenle iç avluya inilir. Manastırın esasını oluşturan ve kilise olarak kullanılmış ana mağaranın önünde çeşitli binalar görülür. Sağ tarafta kütüphane, yamacın ön yüzünde de balkonlu keşiş odaları ve misafir odaları bulunurdu.

Manastırın ana bölümünü meydana getiren kaya kilisesinin ve ona bitişik şapelin iç ve dış duvarları İncil’den, İsa ile Meryem’in hayatından konuları işleyen fresklerle süslüdür. Şapeldeki freskler 18. yy.a tarihlenmektedir. Maçka ilçesi’nin 7 km. batısında çam ormanları içinde, 19. yy.a tarihlenen Vazelon Manastırı ve Şimşirli Köyü yakınlarında, 8. yy.da inşa edildiği düşünülen ve bugünlerde sadece temelleri görülebilen Peristera veya Kuştul Manastırı da dini yapılar için unutulmaması gereken noktalardır.

Sumela Manastırı‘na nasıl gidilir?

Kendi aracınızla gitmek isterseniz öncelikle Maçka ilçesine gitmeniz gerekmektedir. Trabzon, Maçka’ya geldikten sonra 16 km doğuya giderek Altındere köyüne gidilir. Manastıra varmadan aşağıda otopark ve aperatif yiyecek yerleri bulunmaktadır. Park alanından manastıra çıkan dik ve virajlı yollar biraz uzun bu arayı ring servisi yapan minibüslerle cüzi bir ücret karşılığı gidip gelebiliyorsunuz.

Eğer kendi aracınız yoksa Maçka’ya geldikten sonra oradan manastıra direk giden minibüslere binebilirsiniz.

Sumela Manastırı giriş ücreti ne kadar?

Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ait olan Sumela Manastırı’na giriş ücreti 50 TL’dir. Eğer Müze Kartınız varsa herhangi bir ücret ödemeden manastırı ziyaret edebilirsiniz. Ayrıca giriş yerinden manastıra gitmek için 5 TL ücret ödemelisiniz.