Instagram takipçi satın al
Tarih

Osmanlı Devleti ve Tanzimat Fermanı

istanbul temizlik şirketi

Osmanlı Devleti ve Tanzimat Fermanı (Sultan Abdülmecit Han 3 Kasım 1839)
Tanzimat fermanı sultan Abdülmecit han döneminde 1839 senesinde devletin düzenlenmesi için yapılan bir fermandır. Sultan Abdülmecit han tahta geçtiği ilk günlerde Osmanlı ordusu Nizip’te yaptığı savaşta mısırlılara yenik düştü. Firari Ahmet paşa Osmanlı donanmasını Mehmet paşaya teslim etti. Osmanlı devleti bu sıralarda donanmasız kaldı ve hem mali yönden hem de güç yönünden sıkıntılı bir döneme girdi.
Padişah güvendiği adamlarını devletin en önemli mevkilerine getirdi. En çok güvendiği devlet adamı ise Mustafa Reşit Paşa idi. Mustafa Reşit Paşanın Avrupa devletlerinin Osmanlı devletine karşı siyaseti hakkında geniş bilgileri vardı. Aynı zamanda kendisi Londra ve Paris büyük elçiliğini de yapmıştır. Avrupa devletlerinden önceden beri Osmanlıya düşman olan bazı ülkeler bulunmakta idi. Fransa ve İngiltere Osmanlının toprak bütünlüğüne taraftar durumda görünüyordu. Bundan dolayı devlet erkânı bu iki ülke ile anlaşıp Osmanlı devletin güçlendirmek fikrinde idi. Bu fikir Mustafa Reşit Paşaya da yatkın geldi ve bunun ancak Tanzimat fermanı ile mümkün olacağını düşündü.
Osmanlı devleti kuruluşundan bu yana şeraite bağlı ve dünyada tek güçlü bir devletti. Fakat bu kudret ve zenginliğin yerini güçsüzlük ve yoksulluk almıştı. Bundan dolayı bu iki ülke ile güçlenmek için Tanzimat fermanı devreye sokulmuştur.
Tanzimat fermanını ilan edilmesinin sebeplerini şöyle sıralayabiliriz. Avrupa devletlerinin Osmanlının iç işlerine karışmasına engel olmak, boğazlar ve mısır konusunda Avrupa’nın desteğini kazanmak ve Osmanlı devletini demokratik bir yönetime kavuşturmak gibi sebeplerdir.
Tanzimat fermanında yer alan maddeler ise kısaca şöyledir; Osmanlıda sınırlarında yaşayan bütün halkın ayırt edilmeksizin ister Müslüman ister gayri Müslim olsun can, mal ve namus güvenliğini sağlamak. Devletin aldığı vergi sistemini yeniden düzenleyerek herkesten gelirine göre vergi almak. Askerliğin vatan görevi haline getirilmesi ve azınlıkların askerliğe alınması. Devletin kanunlarının her gücü üstünde olduğunun kabul edilmesi ve herkesin kanun önünde eşit olması ve her türlü rüşvet ve iltimasın kalkması gibi maddelerdir.

Osmanlı Devleti ve Tanzimat Fermanı hakkında kısa bilgi

Tanzimat fermanının halk tarafından daha iyi anlaşılması için bu hususu iyice anlatmaları için Anadolu ve Rumeli’ye memurlar gönderildi. Hukuk alanında mahkemeler kuruldu ve yeni kanunlar getirildi. Fakat bu yasalardan Türklerden çok Avrupalı ve gayri Müslimler yararlandı. Sosyal alanda kılık kıyafette batılılaşma denilen yenilikler yapıldı. Osmanlı bu fermanda Avrupalıların desteğini almayı amaçlamıştı. Neticede de Mısır meselesi Avrupa’nın da desteği ile haledildi. Boğazların meselesi çözüldü.
Tanzimat fermanında hukukta yapılan yenilikler; Tüm vatandaşlar Osmanlı vatandaşı sayılarak ayrıcalık kaldırıldı. Fransız ceza kanunundan alınan yeni ceza yasası hazırlandı. 1850 senesinde Fransız ticaret yasasından alınarak hazırlanan ticaret yasası yürürlüğe girdi. Faiz, anonim şirket ve kambiyo senedi gibi kavramlar Osmanlı ticaretine ilk kez girdi. Laik ilkelere göre işleyen nizamiye mahkemeleri kuruldu. Bu mahkemelere gayrimüslim hâkimler de atandı ve cinayet davalarında gayri Müslimlerin şahitliği kabul edildi. Devlet adamlarının davaları için Şurayı Devlet yani Danıştay mahkemesi kuruldu.
Tanzimat fermanında mali alandaki yenilikler; ilk modern bütçeye geçildi. Vergilerin gelirlere göre tahsis edilmesi düzenlendi. Devlet görevlilerinin resmi vergiler dışında halktan vergi alması yasaklandı. İlk kâğıt para dolaşıma girdi. Devletin yükünü hafifletmek amaçlı ilk kez dış borç alındı. (İngiltere’den)
Tanzimat fermanında askeri alanında yapılan yenilikler; zorunlu askerlik başlatıldı ve askerlik yaşı 20 süresi de 4 yıl olarak belirlendi. Gayri Müslimlerin orduya girmesi ve albay rütbesine kadar yükselmesine karar kılındı. Bahriye nezareti kurulması kararı alındı. Askeri yapı ve terfi sistemi yenilendi.
Tanzimat fermanında eğitim alanındaki yenilikler; öğretmen okulu açıldı ve Mekatib-i umumiye nezareti kuruldu. Fransızca eğitim verecek olan Galatasaray sultanisi açıldı. Darulmuallimat adındaki kız öğretmen okulu açıldı. İlk kez yurt dışında eğitim görmesi için öğrenci gönderildi.
Tanzimat fermanında sanayi alanında yapılan yenilikler; devlet eliyle atölye ve tesis açmayı tasarlayan sanayileşme başladı. Fabrikalar için teknik eleman yetiştiren okul açıldı. İplik bükme, dokuma ve basma fabrikaları kuruldu. Devlet memurlarına yerli kumaş kullanma mecburiyeti getirildi. Ancak bütün bu gelişmelere rağmen sanayi makinelerinin Avrupa’dan ithal ediliyor olması ve elemen eksikliği yüzünden yeterli bir sanayi kurulamamıştır.

İlginiz Çekebilir

Martin Luther King

Martin Luther King, Jr., Afrikalı-Amerikalı Baptist papaz ve Amerikan yurttaş hakları hareketi önderi. Dünya genelinde şiddet karşıtı ve ırksal eşitlik görüşleriyle tanınmaktadır ve 1964 yılında Nobel Barış Ödülü'nü kazanmıştır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu