İskenderiye Kütüphanesi Nerede, Özellikleri ve Tarihi

İskenderiye Kütüphanesi, Büyük İskender’in ölümünden sonra onun komutanlarından olan Ptolemaios’un, Mısır’ın İskenderiye şehrinde kurduğu büyük kütüphane. Ptolemaios, İskenderiye’yi başkent yaptıktan sonra hemen imar işlerine girişmiş, saray civarında güzel bir yer seçerek buraya bir müze ve ona bağlı bir kütüphane kurmuştur.

Ptolemaios, müzede, o devirde bilinen bütün ülkelerdeki hayvan ve bitkilerin bir örneğini toplatarak geniş bir araştırma arşivi oluşturdu. Bunun yanında müzeye, botanik bahçesi ve bir rasathane de dahil edildi. Oluşturulan yapı; kapsamına aldığı, fizik, kimya, tıp, astronomi, matematik, felsefe, edebiyat ve fizyoloji bilgileri için evler ve otopsi yoluyla insan vücudunun incelenmesi için bir anatomi salonu ile, bir kütüphaneden daha çok bilimsel araştırma merkeziydi.

Müzenin en önemli bölümü kütüphanesiydi. Kütüphanede, papirüs üzerine yazılı 700 bin kitap yer alıyordu. Kütüphane müdürü, bulduğu her yazılı eseri alma yetkisine sahipti. Mısır’a giren her kitabın önce bu kütüphaneye götürülmesi zorunluluğu vardı.

Burada gelen kitabın bir nüshası çıkarılıp sahibine verilir, kitabın aslı ise kütüphanede tutulurdu. Öte yandan, başka ülkelerde buldukları kitapları satın alıp getirmesi için özel memurlar bile görevlendirilmişti. Bu sayede, o zamana kadar birçok bilime ait dağınık halde ve kaybolabilecek durumda olan eserler emin bir yerde toplanmış oldu.

İskenderiye Kütüphanesinin Yıkılışı

Günümüzde kütüphanenin varlığı ile ilgili farklı tartışmalar olduğu gibi nasıl yok olduğu da büyük bir soru işaretidir. Bu konuda pek çok tez mevcuttur. Kütüphanenin varlığını 4. yüzyıla kadar sürdürdüğü bilinmektedir. Genel kanı bu kütüphanenin, antik Pagan tapınakları ve yapıların imhası sırasında Hristiyanlar tarafından yakıldığı yönündedir.

Yeni İskenderiye Kütüphanesi

Mısır hükümeti bu eski kütüphaneyi yeniden oluşturmak için UNESCO’nun desteğiyle hare kete geçmiş, milyon dolarlara mal olan bu proje 2002 yılında tamamlanmıştır.

Yeni iskenderiye Kütüphanesi dönemin Yunanistan Cumhurbaşkanı Costas Stefanopoulos, Fransa Cumhurbaşkanı Frcınçois Mitterrand ve dünyanın önde gelen pek çok liderinin de yer aldığı bir törenle hizmete girmiştir.

Teras biçiminde tasarlanmış olan yeni kütüphane aynı anda 3.500 kişinin araştırma yapa-bileceği bir kapasiteye sahiptir. Kütüphane hazırlanırken 10 milyon kitap alabilecek bir düzenleme yapılmıştır. Ancak şu anda 700 bin kitap ve elyazması mevcuttur.

Bugün kütüphanede MÖ’den kalma yaklaşık 10 bin eser vardır. Kütüphane inşa edildikten sonra Fransa, İngiltere, İspanya gibi ülkeler kendi kütüphanelerinde bulunan pek çok eserin bir kopyasını buraya bağışlamışlardır. Türkiye kütüphaneye en çok eser bağışlayan ülkelerden biridir. Kütüphanede kitap haricinde heykeller, haritalar ve fotoğraflar da bulunmaktadır.