Çin’i, Asya üzerinden Anadolu ve Akdeniz aracılığıyla Avrupa’ya bağlayan ünlü tarihi kervan yolu. Bu yol üzerinde en çok taşınan ticari eşyanın ipek olması nedeniyle İpek Yolu adı almıştır.
İpek Yolu, Eski Çin Medeniyeti’ni Batı’ya ulaştıran önemli bir kanal olmanın yanı sıra Çin ve Batı arasında ekonomik ve kültürel temaslarda önemli bir köprü görevini de görüyordu. Milattan önceki yüzyıllarda önce Mısırlılar, daha sonra Romalılar, Çinliler’den ipek satın alıyorlardı. Bu ipek ticareti ipek yolu adı verilen güzergah üzerinden yapılıyordu. Bu yol ile milletler arasında felsefe, sanat, ahlak, örf ve adet alışverişi yapıldı. Uzak Doğu’dan gelen ipek, porselen, kağıt ve baharat, Batı dünyası için, uluslararası ilişkilerde önemli bir rol oynadı. İpek, ayrıca Doğu kültürünün Batı tarafından tanınmasında da etkili oldu.
İpek Yolu’nun Önemi
Selçuklular, aldıkları önlemlerle Doğunun çeşitli ürünlerini Anadolu üzerinden Batıya güvenli bir şekilde taşıyan ticari yolu canlı tutarak devletin zenginliğini de artırdılar. Yabancılarla ticari anlaşmalar yaparken Hristiyan tacirlere Anadolu topraklarında ticaret yapma özgürlüğü tanıdılar ve yolculuktan sırasında her türlü zarara karşı devlet güvencesi tanıdılar.
Devlet sigorta sistemini ilk defa kullanarak ve gümrük vergilerinde indirim uygulayarak ticari hayatı özendirmeye çalıştılar. Selçuklu ve daha sonra Osmanlı dönemlerinde inşa edilen zengin süslemeli ve görkemli mimarileriyle etkileyici yapılar olan kervansaraylar hareketli ticaret ortamı içinde önemli görevler yüklendiler.
Kervansaraylarda kalan yolcuların can ve malları teminat altına alınırdı. Ayrıca gelen tüccarlar mallarını bu durak yerlerinde pazarlar ve ikmal yeri olarak kullanırlardı. İpek Yolu üzerindeki bazı önemli han ve kervansaraylar şunlardır: Saruhan, Sultan Han, Kızılören Hani, Derinkuyu Yer Altı Şehri, Hunat Hatun Cami, Ihlara Vadisi, Güpgüpoğlu Konağı.
İpek Yolu ne zaman bitti
Bu güzergah üzerinden pusula ve kağıdın Batı’ya ulaşmasıyla Avrupa’nın deniz gücü gelişti. Artan denizcilik faaliyetleri ve gemilerin gelişmesi ile kervanlar ortadan kalkmaya ve Uzak Doğu ürünleri çekiciliğini kaybetmeye başladı. Zaman içinde işlekliği azalan ipek Yolu 19. yüzyıldan itibaren kullanılmaz oldu.
