Instagram takipçi satın al
Yaşam - insanFaydalı BilgilerListeler

İnsanın Evrimi, İnsan Nasıl Evrimleşti?

istanbul temizlik şirketi

İnsan evrimi Afrika ve Asya’da bulunan en eski primat fosilleri 45-50 milyon yıl önceye tarihlenir. Yaklaşık 15 milyon yıl önce, Asya ve Afrika insansıları (hem insanların hem de maymunların bilinen en eski ataları) ayrıştı. Afrika insansıları ağaçlıklı ve sayan yaşam ortamlarına uyum sağlayarak iki ayak üstünde yürüme becerisini kazanırken, Asya insansıları ağaçlarda dolaşma özelliklerini sürdürdüler. Fosil kayıtları eksik olmakla birlikte, muhtemelen daha sonraları Afrika insansıları goriller ile insanların ve şempanzelerin ortak ataları arasında gelişen bir ayrışmadan daha geçti.

İlk İnsangilier

İlk İnsangilier:

ilk insangiller, yani modern insanın bugünkü iri maymunlarla ilişkisi olmayan en eski ataları yaklaşık 5-6 milyon yıl önce gelişti. Evrimlerinin ilk evrelerinde geçirdikleri anatomik değişimler, insangillerin iki ayak üstünde alışkanlıkla yürümelerine (Homo erectus) olanak veren dik bir duruş edinmelerini sağladı. Diğer değişimler arasında köpekdişlerinin küçülmesi ve görece dikey bir yüzün gelişmesi vardı. Daha büyük beyin ve (taşla ya da taş aletlerle belirlenen) kültürel hayat yetisi gibi yaygın olarak insangillere özgü sayılan özellikler daha sonraları ortaya çıktı. İnsangillere ait en eski fosiller Afrika’nın güney ve doğu kesimlerinde bulunmuştur.

Tanzanya’da, Büyük Yarık Vadisi’ndeki Olduvai Boğazı bu açıdan zengin bir kaynaktır. Antropolog Louis Leakey 1930’larda burada kazılara başladı: sonraki yıllarda o ve başka uzmanlar insangillere ait çok sayıda fosil ve taş alet buldu. En ünlü buluntu 1959’da Louis’in karısı Mary’nin Zinjanthropus adını verdiği ve 1,75 milyon yaşında olduğu sanılan bir insangil fosilini ortaya çıkarmasıyla elde edildi. Günümüzde çoğu uzman Zinjanthropus’un, şimdiye kadar bulunmuş en eski insangiller topluluğu Australopithecus’un bir örneği (spesifik adıyla Australopithecus boisei) olduğu kanısındadır.

Homo erectus

Becerikli insan:

Olduvai Boğazında bulunan diğer insangil fosillerinin ait olduğumuz Homo cinsinin birer üyesi olduğunu daha kesin saptamak mümkündü. Alet kullanan bu insangiller “becerikli insan” anlamında Homo habilis olarak sınıflandırılmıştır. Afrika’nın başka yerlerinde bulunan ve Olduvai’dekilere benzeyen aletler 1,80-2,34 milyon yıllar arasındaki dönemden kalmadır.

Yine Afrika’da bulunan ve bize benzerliği daha açıklıkla görülen türlere ait fosiller yaklaşık 1,9 milyon yaşındadır. En ünlü örnek Kenya’nın kuzey kesiminde bulunan ve “Turkana Çocuğu” olarak bilinen 1,6 milyon yıllık ve neredeyse eksiksiz iskelettir. Küçük yaşta ölen ve olgunluğa varması halinde yaklaşık 1,8 m boya ulaşacağı tahmin edilen bu erkek çocuğun ince, uzun kol ve bacakları açık savanda yaşamaya uyumlu bir yapıyı gösterir.

Başlangıçta Turkana Çocuğu’nun ve Afrika’da bulunan diğer benzer fosillerin Cava ve Çin’de ortaya çıkarılan türleri andırdığı sanıldı. Hepsi Homo erectus olarak sınıflandırıldı; Homo erectus’un Afrika’da evrim gösterdiği ve yaklaşık 1 milyon yıl önce Asya’ya göç ettiği kanısına varıldı. Ama Çin’de son on yılda elde edilen buluntular ve daha önce kazılmış Asya alanlarına uygulanan daha incelikli tarihleme yöntemleri, Asya’da insangillerin ilk ortaya çıkış tarihinin yaklaşık 2 milyon yıl önceye çekilmesini getirdi. Çin’in Sichuan bölgesindeki Longgupo Mağarası’nda bulunan ve yaklaşık 1,9 milyon yaşında olan insangil fosilleri, daha eski insangil türü Homo habilis’i daha çok andırmaktadır. Bu durumda Afrika dışına göçün daha önce başlamış olması gerekir. Dolayısıyla günümüzde bazı uzmanlar Homo erectus’un bağımsız olarak Asya’da evrim gösterdiği ve Afrikalı bir tür olmadığı kanısındadır. Turkana Çocuğu gibi daha modern görünüme sahip Afrikalı insangil fosilleri artık Homo ergaster adıyla ayrı bir tür olarak sınıflandırılmaktadır.

Avrupa’da insangillere ait izleri taşıyan bir dizi alandan çok az fosil çıkmıştır. Aletler bulunan alanların geçmişi 1 milyon yıla kadar inmektedir; en eskisi ise 1,5 milyon yıllıktır. Yakın zamana kadar bunların bazıları Homo erectus alanı sayılmaktaydı. Bu türün şimdi bir Asya evrim kolu sayılması nedeniyle, fosil kayıtları yeniden değerlendirilmektedir. İspanya’nın kuzey kesiminde 1994’teki kazılarda çok sayıda basit taş alet ve sonradan Homo beidelbergensis adıyla sınıflandırılan insangillere ait bazı fosiller ortaya çıktı. Yaşının 780 bin yılı aştığı saptanan bu buluntu, Neanderthal insanın Avrupalı atalarına ilişkin kanıtlar sağlayabilir.

Arkaik HOMO sapiens

Arkaik HOMO sapiens:

Avrupa’da arkeolojik keşifler arkaik Homo sapiens’e ait fosillerle başladı. İlk kez 1865’te Almanya’nın Dusseldorf kenti yakınındaki Neander Vadisinde bulunmaları nedeniyle, fosillere Neanderthal adı verildi. Günümüz insanının soyca tükenmiş bir atasına ilişkin bu buluntu yaygın bir heyecan uyandırdı. Sonraki yıllarda Avrupa ve Ortadoğu’nun çeşitli yerlerinde sayısız Neanderthal alanı ortaya çıkarıldı. Neanderthal insanlar genellikle Homo sapiens’in bir alttürü sayılır ve Homo sapiens neanderthalensis olarak bilinir. Ancak bazı uzmanlar Neanderthal insanların daha az evrim göstermiş bedensel özelliklerinin ve daha az gelişkin teknolojilerinin Homo neanderthalensis adlı ayrı bir tür olduklarına işaret ettiği kanısındadır.

Neanderthal insanlar Avrupa ve Batı Asya’da yaklaşık 35-130 bin yıl önce, yani günümüz insan türünün (Homo sapiens sapiens) tarihiyle örtüşen bir dönemde yaşadılar, Önceki topluluklara göre daha büyük üst kafatasları ve daha küçük arka dişleri vardı; ama alınlarının geriye çekik, yüzlerinin ise ön dişlerden ve çıkıntılı çeneden dolayı fırlak olması bakımından görünümleri günümüz insanlarından ayrıydı. Görece kısa, cüsseli bir endama ve oldukça güçlü bir yapıya sahip olan Neanderthal insanlarda karmaşık kültürel özelliklerin ve sosyal örgütlenmenin belirtileri gelişmişti. Örneğin, iri memelileri avlamak için planlama ve işbirliğine başvuruyorlardı. Ölülerin gömüyorlardı ve simgesel davranışa dönük bir yeti sergilemelerine bakılırsa, bir ölçüde sanat duygusuna sahiptiler. Ses yolları ve nörolojik konuşma yetisini de kazanmış olabileceklerine dair dolaylı kanıtlar sunmaktadır.

Neanderthal insanlara ilişkin arkeolojik izler 40 bin yıl önce, Avrupa’da ise 35 bin yıl önce dolayında kaybolur. Yavaş bir evrimle insanlarına dönüşmüş, böylece Avrupa şimdiki sakinlerinin gen katkıda bulunmuş olmaları mümkündür. birlikte. birçok uzman dışarıdan gelen ve olan Homo sapiens sapiens türünün karşısında tutunamayarak tedricen ortadan kalktıkları görüşündedir.

Afrika’dan çıkış:

Fosil kayıtlarının bütünlüklü olarak oluşturamaması nedeniyle, günümüz insanlarının erken tarihi hala belirsizdir. Bazı uzmanlar Homo sapiens sapiens’ın bir dizi farklı coğrafi alanda bağımsız olarak geliştiğini ileri sürmektedir.  Diğerlerine göre ise ”Afrika’dan çıkış” kuramı evrim süreci konusunda şu anda bildiklerimizi daha iyi yansıtmaktadır. Bu yaklaşım, günümüzde yaşayan bütün insan topluluklarının 100-150 bin yıl önce bir yerde ortaya çıkmış tek bir ata topluluktan türediğini öngörür. Gittikçe artan arkeolojik kanıtlara bakılırsa, günümüz insanlarının doğum yeri Afrika’nın bir köşesi olmalıdır. Homo sapiens sapiens 40-100 bin yıl kadar önce bu anayurttan kuzeye yönelerek Avrupa’ya göç etti, ardından bütün dünyaya yayıldı ve zamanla karşısına çıkan daha arkaik toplulukların yerini aldı.

İlginiz Çekebilir

Ömer Gül

Kocaeli Üniversitesi Halkla ilişkiler bölümünden mezunum. Türkiye genelinde yaşanan olayları takip ederim, aynı zamanda teknolojik gelişmeler ve magazin dünyasıyla ilgili konularda yazmayı da seviyorum. Tarafıma Ogul@gmail.com mail adresimden ulaşabilirsiniz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu