Instagram takipçi satın al
TarihListeler

İkinci Dünya Savaşının Tarihi, Nedenleri, Sonuçları

istanbul temizlik şirketi

1939-1945 seneleri arasında yapılan uluslararası savaş. 1 Eylül 1939’da Almanya-Polonya sınırlarında başlayan İkinci Dünya Savaşı, katılan devletler ve kuvvetlerin sayısı ile savaş alanının genişliği sebebiyle dünyanın o döneme kadar benzerini görmediği büyüklükte bir savaştır. 6 yıl süren savaş, 15 Ağustos 1945 tarihinde Uzakdoğu’da yapılan ateşkes ile sona ermiştir. Bu savaşta İngiltere, Fransa tarafına “Müttefikler”, Almanya ve ortaklarına ise “Mihver Devletleri” denmiştir.

Birinci Dünya Savaşı ile İkinci Dünya Savaşı arasında 21 yıllık bir barış dönemi vardır. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra imzalanan Versailles Barış Anlaşması sonucundan tarafların hiçbiri memnun olmamış, hatta bu anlaşma İkinci Dünya Savaşı’nın zeminini hazırlamıştır. Anlaşmanın ağır şartları jeopolitik dengeyi bozmuş, milliyetçiliği artırmış, milli soyunmalarda sınırlama ve ağır tazminat borçları ile yenik devletler üzerinde baskı meydana getirmiştir.

İkinci Dünya Savaşı başlangıcı

İkinci Dünya Savaşı başlangıcı

Nitekim 1 Eylül 1939 sabahı Alman ordusu Polonya’ya karşı 3.000’e yakın savaş uçağı ile önce havadan ve hemen ardından da 7’si zırhlı, 62 tümen ile karadan taarruza geçti. Polonya’nın ise 2 piyade tümeni ile 8 süvari tugayı vardı. Alman birlikleri hızla ilerleyip 15 günde birçok bölgeyi ele geçirdiler. Bu sırada Sovyetler Birliği de Polonya’daki Ukraynalılarla Beyaz Rusları koruma bahanesiyle Polonya’nın doğu sınırından ülkeye girdi.

18 Eylülde Romanya’ya sığınan Polonya hükümeti, 27 Eylül tarihinde Varşova’nın da düşmesiyle tamamen yenik düşmüş oldu. 28 Eylül tarihinde Alman dış işleri bakanı Moskova’ya gitti ve iki ülke arasında Polonya’yı paylaşan bir anlaşma imzalandı. Anlaşmaya göre Litvanya ve Varşova doğusun-da kalan kısım Sovyetlerin, Varşova’nın batısındaki kısım ise Almanya’nın oldu.

İkinci Dünya Savaşı sonrası pek çok sivil hayatını kaybetmiş, birçok Avrupa başkenti harabeye dönmüştür.

Almanların Polonya’yı ele geçirmesinden kısa bir süre sonra Almanya, Fransa ve İngiltere’ye barış teklif etti ancak ret cevabı aldı. Bunun üzerine Alman hükümeti, Hollanda ve Belçika’nın tarafsızlıklarını koruyacağına söz verdi. Ayrıca Isveç, Norveç, Danimarka, İsviçre, Amerika, Japonya ve Çin de tarafsız kalacaklarını bildirmişlerdi. 1939 yılı sonunda savaş, Avrupa’nın belli bir bölgesiyle sınırlıydı.

Ancak bu durum pek de uzun sürmedi. Sovyetler, Finlandiya’dan toprak ve üs istiyor ancak istekleri reddediliyordu. Bunun üzerine 30 Kasım 1939’da Sovyetler ile Finlandiya arasında savaş başladı. İki ülke arasındaki savaş Finlandiya’nın barış istemi ile sona erdi ve Moskova’da imzalanan anlaşmaya göre Sovyetler, Finlandiya’dan Viborg şehri ile Ladoga Gölü’nün kuzey kıyıları dahil, bütün Kareli’yi ve Petsamo şehri hariç Petsamo Koyu’nun bir kısmını aldı.

Bu sırada ise Polonya’yı ele geçiren Hitler, yönünü İngiltere ve Fransa’ya çevirmeye karar verdi. Hitler ancak Danimarka ve Norveç’ile geçirdiği takdirde, İngiltere’nin donanmasını ezebileceğinin farkındaydı. Bu idealine kavuşmak isteyen Hitler, Fin-Rus savaşı devam ederken, karadan ve havadan yaptığı saldırı ile yaklaşık bir ay gibi bir sürede Danimarka ve Norveç’i ele geçirdi.

Danimarka ve Norveç’in işgalinden sonra Alman ordusu kısa zamanda önce Hollanda’yı ardından da Belçikayı ele geçirdi.

Müttefik kuvvetleri Manş kıyılarına çekildiler ama Dunquerque’de Almanlar tarafından sarıldılar. Alman kuvvetleri güneye doğru ilerlemeye devam ederek 14 Haziran 1940’ta Paris’e girdiler ve ünlü Maginot hattı düştü. Bu yenilginin üzerine Fransa barış istemek zorunda kaldı ve 22 Haziran 1940’ta Compiegne’de barış imzalandı.

İtalya'nın Fransaya savaş ilan etmesi

İtalya’nın Fransaya savaş ilan etmesi

10 Haziran 1940 tarihinde İtalya Fransa’ya savaş ilan ederek ikinci Dünya Savaşı’na dahil oldu. Ancak İtalya’nın bu savaşa girebilecek güçte bir ordusu yoktu. Mussolini’nin amacı kazanan tarafla beraber olmaktı. Tarafsızlığını koruması için Mussolini’ye yapılan uyarılar fayda vermedi ve İtalyan ordusu 21 Haziranda Fransız Alpleri’ne saldırdı. Fransa 24 Haziran 1940/ta Roma’da ateşkes anlaşması imzaladı.

Hitler, amaçlarından ilki olan Fransa’yı ele geçirdikten sonra İngiltere’ye dönmeye karar vermişti. İngiltere’nin bir ada ülkesi olması sebebiyle, Hitler buraya öncelikle bir hava saldırısı yapmaya karar verdi. Ancak bu saldırıdan önce Hitler İngiltere’ye birkaç kez barış teklifinde bulundu. Barış teklifleri reddedilince 13 Ağustos 1940’tan itibaren Alman uçakları İngiltere’yi bombalamaya başladılar. Çok çetin geçen bir savaşın ardından 31 Ekim 1940/da İngiltere Almanya ile olan savaşı kazandı.

İngiltere ile savaşının devam ettiği sırada Almanya Romanya’ya saldırmayacağına söz vermiş olmasına rağmen 7 Ekimde bu ülke topraklarına girdi. Bu duruma kızan Mussolini, Almanya’ya haber vermeden 28 Ekim 1940 sabahı Yunan hükümetine bir ültimatom vererek Korfu ve Girit Adaları ile Epir ve Pire limanının kendisine teslimini istedi. Yunanistan bu isteği derhal reddedince aynı gün Arnavutluk’ta toplanan İtalyan kuvvetleri Yunan sınırından girmeye başladı.

100.000 kişilik İtalyan kuvvetlerinin ilerlemesi 2 Kasım 1940’ta durdu. Yunanistan 10 Kasımda seferberliğini tamamlayıp, karşı saldırıya geçti ve Yunan kuvvetleri kasım ayı sonunda Arnavutluk topraklarına girdi. Mart 1941’de İtalyanlar karşı taarruza geçtiler, fakat başarı elde edemediler. Tam bu sırada Alman kuvvetleri bütün Balkanlar’a girip Yunanistan’ı da işgal etti.

Üçlü Pakt ittifak antlaşması

Üçlü Pakt ittifak antlaşması

İngiltere’nin barışa zorlanması için 27 Eylül 1940’ta İtalya, Japonya ve Almanya arasında Üçlü Pakt adı altında bir ittifak anlaşması imzalandı. Bu Pakt, birinci planda Birleşik Amerika’yı tehdit edip onu savaş dışı tutmayı amaçlıyordu. Hitler, Üçlü Paktı yaptıktan sonra Sovyet Rusya, Ispanya, Yugoslavya, Bulgaristan ve Romanya’yı bu ittifaka sokmak ve dolayısıyla bütün Avrupa’yı İngiltere aleyhtarı bir blokta birleştirip İngiltereyi barışa zorlamak istiyordu. İspanya ile yapılan görüşmeler netice vermedi. Rusya’nın da pakta girmesi mümkün olmadığı gibi, Balkan meseleleri sebebiyle Almanya-Rusya arasında 1940 yazından itibaren başlayan çatışmalar bu iki devleti 1941 yazında savaşa sürükledi.

Almanya’nın Balkanlara yerleşmesi üzerine Türkiye’nin durumu önem kazandı. İngiltere ve Amerika Türkiye’nin savaşa girmesini isti-yordu. Bu istekleri yerine gelirse, Almanya’nın Rusya karşısındaki durumunun zayıflayacağını düşünüyorlardı. Ancak Almanya 18 Haziran 1941’de Türkiye ile bir saldırmazlık paktı imzaladı ve ardından hiçbir resmi bildiride bulunmadan, Rusya’ya savaş açtı. Bu savaş, Almanya’nın Avrupa’daki üstünlüğünü sona erdiriyordu. Çünkü artık Sovyet Rusya, Batılılarla iş birliğine başlıyordu. Alman-Sovyet mücadelesi haziran ayından kasım sonuna kadar devam etti. Sovyet orduları Aralık 1941’de karşı saldırıya başladılar.

Almanya Rusya’ya saldırdığı zaman, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri Rusların yanında yer aldıklarını bildirdiler. Fakat Amerika savaş durumunda değildi. Amerika’nın Birinci Dünya Savaşı’na girmesi, 1937-1941 yılları arasında Japonya ile girdiği mücadele sonucu oldu. Japonya’nın 27 Eylül 1940’ta Almanya ve İtalya ile Üçlü Pakt imzalaması Amerika’yı kızdırdı.

Japonya ve Amerika Savaşı

7 Aralık 1941 sabahı ise Japon hava ve deniz kuvvetleri Pearl Harbour’daki deniz üssüne saldırıp, Amerika’nın Pasifik donanmasinın tamamına yakınını yok etti. Böylece Amerika resmen savaşa katılmış oldu. Amerika’nın Rusya yanında savaşa katılması en çok İngiltere’yi sevindirdi. 11 Aralık 1941’de Birleşik Amerika ve Almanya birbirlerine savaş ilan ettiler, Mihver Devletleri’nin (Almanya ve ortakları) en saldırgan olduğu 1942 yılında savaş aynı zamanda yavaş yavaş sönmeye başladı. Japonya, Avustralya’yı da tehdid ederek bir Büyük Asya kurma hayaline kapıldı, fakat üstüste aldığı yenilgilerle Büyük Okyanus bölgesinden çıkamayacağını anladı.

Almanya ilkbaharda Rusya’ya yeni kuvvetlerle tekrar saldırıya geçti. Hitler Stalingrad’ı düşürmeyi çok önemsiyordu. Bunun Ruslar üzerinde çok olumsuz bir etki yapacağını düşünüyordu. Bu nedenle 1942 yılının Temmuz ayından itibaren Stalingrad savaşları başladı. Stalingrad düşürülemediği gibi Ruslar, Ocak 1943’te karşı saldırıya geçtiler ve 2 Şubat 1943’te yaklaşık 190.000 kişilik 6. Alman ordusunu esir aldılar. Bundan sonra Ruslar ilerlemeye, Almanlar da gerilemeye başladı. 1943 Martında Kafkasya Almanlardan alınmış, Leningrad ve Moskova üzerindeki Alman tehdidi kalmamıştı.

8 Kasım 1942’de Amerikan kuvvetleri, Almanya’nın İspanya üzerinden yapabileceği bir saldırıyı önlemek için, Fas ve Cezayir kıyılarına çıkmaya başladı. Amerikan kuvvetleri Cezayir’i ele geçirdikten kısa bir süre sonra Tunus da Müttefiklere teslim oldu. Böylece Akdeniz’in güney kıyılarına Müttefikler hakim oldu.

Kuzey Afrika’yı ele geçiren Müttefikler, Ağustos ayı itibariyle de İtalya’yı işgal ettiler. İşgal sonucunda Mussolini istifa etmek zorunda bırakıldı (24 Temmuz 1943). Uzakdoğu’da Amerika büyük başarı kazanırken, İngiliz-Amerikan kuvvetleri de İtalya’nın çökmesini sağladı. Almanlar tarafından yalnız bırakılan İtalya, ispanya’nın arabuluculuğu ile 3 Eylül 1943’te bir anlaşma imzaladı. Buna göre İtalya; Müttefik kuvvetlerine her türlü kolaylığı sağlayacak, İtalyan donanması Müttefiklere teslim edilecek ve İtalya hiçbir şekilde Almanya’nın yanında savaşmayacaktı.

Hitler'in kaybetmesi ve intihar etmesi

Hitler’in kaybetmesi ve intihar etmesi

1944 yılının Ocak sonlarında Almanya, yaklaşık 3 yıldır devam eden Leningrad Kuşatmasına son vermek zorunda kaldı. 9 Temmuzda Fransa’nın Normandiya kıyılarına yapılan çıkartma ile ikinci cephenin açılmasından sonra, artık Almanya için kurtuluş imkanı hemen hemen kalmadı. 25 Ağustos 1944’te Paris kurtarıldı.

Doğu cephesinde ilerleyen Sovyet kuvvetleri Ağustos başında Varşova yakınlarına geldiler, 24 Ağustosta Romanya, 11 Eylül 1944’te Bulgaristan Rusların eline geçti. Ocak 1945’te Varşova da düştü.

Müttefik kuvvetleri Berlin’e girdiler. Rus tanklarının 30 Nisan 1945’te Almanya başbakanlık binasına 1 kilometre yaklaştıkları bir sırada Hitler intihar etti ve 2 Mayısta Berlin Müttefiklere teslim oldu. Nihayet 7 Mayıs 1945 sabahı Alman amiral Doenitz, temsilcilerini Reims’de bulunan General Eisenhover’in karargahına gönderdi ve kayıtsız şartsız teslim belgesi imzalandı. Böylece Avrupa’da savaş sona erdi.

17 Temmuz-2 Ağustos 1945’te Potsdam’da toplanan konferanstan sonra Amerika, İngiltere ve Çin, Japonya’yı kayıtsız şartsız teslim olma-ya çağırdılar. Ancak Japonya’dan herhangi bir cevap olamadılar. 6 Ağustosta Amerika ilk atom bombasını Hiroşimaiya attı ve 9 Ağustosta Yalta Konferansı’nda alınan karar gereğince Sovyetler, Japonya’ya savaş açtı ve Mançurya’ya asker sokmaya başladı. Aynı gün Amerika ikinci atom bombasını Nagazaki üzerine attı ve her iki şehirde yüz binlerce insan hayatını kaybetti.

Japonya, bu yeni silahla durumun vehametini anladı ve 10 Ağustosta İsviçre’nin aracılığı ile Amerika’ya başvurup “Japonya İmparatoru’nun hak ve imtiyazlarına dokunulmamak” şartıyla teslim olacağını bildirdi. Amerika bu teklifi kabul ettikten sonra 2 Eylül 1945’te Tokyo koyunda demirli bulunan Amerikan zırhlısı Missouri’de Japonya teslim belgesini imzaladı. Böylece 6 yıldan beri devam eden İkinci Dünya Savaşı resmen sona erdi. 6 yıl süre ile 57 ülke arasında geçen İkinci Dünya Savaşı büyük kayıplara sebep olmuştur. Ortalama 15 milyon insanın ölmüş, 30 milyon insan yaralanmıştır.

İlginiz Çekebilir

Yusuf Ömer TÜRK

Ege Üniversitesi Bilgisayara Mühendisliği bölümünden mezun olduktan sonra yazılım geliştirme ve akıllı telefon teknolojilerini yakından takip etmeye başladım. Yeni çıkan veya çıkacak bir çok teknolojik yeniliği dünya ile aynı zamanda sizlere aktarmaya çalışıyorum. Mail adresim: yoturk@gmail.com

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu