Antik Mısır’a dair siyasal ve sosyal tarihi hakkında gün yüzüne çıkarılmayı bekleyen çokça bilginin var olduğu düşünülmektedir. Genel olarak Antik Mısır’ı anlatan kapsamlı yazılı belgeler olmadığı için bu alanda bir takım eksiklikler mevcuttur. Bu nedenden dolayı en eski dönemlerden başlayan Mısır tarihinde kronolojik değişimler gözlenmektedir.
Mısırlı Rahip Monetho tarafından yazılmış bilgilerle ilk yönetimler hakkında bilgi sahibi olabiliyoruz. Ancak Monetho’nun bu eserinden günümüze hiçbir parça ulaşamamıştır. Bilgiler Monetho’dan alıntı yapan tarihçiler vasıtasıyla günümüze kadar ulaşmıştır. Bu bilgilerde Antik Mısır tarihinde “Menes’ten” başlayarak “Büyük İskender’e” kadar 31 hanedanın varlığı belirtilmiştir. Monetho tarafından hanedanlıklara bölünen Mısır, günümüzde de bu şekilde incelenmektedir.
Mısır’daki ilk yerleşmeler Paleolitik Çağ’a tarihlenmektedir. Yaklaşık olarak M.Ö. 8000-7500 tarihlerinde Nil Vadisi’nin çevresindeki dağlarda yerleşim başlamıştır. Dağlarda yerleşim kurmalarının nedeni ise Nil Vadisi’nin bataklık bir halde olmasından kaynaklıdır. Dağlarda avcılık ve toplayıcılık ile yaşamlarını sürdüren bu halklar bölgenin kuraklaşıp, çölleşmesi ile dağlardan aşağı inerek Nil Nehri’nin kıyılarına yerleşmeye başlamışlardır. Bu hareket yaklaşık olarak M.Ö. 5000 tarihi itibariyle başlamıştır.
İnsanlar Neolitik Çağ’da ilk köyleri kurmuş, çeşitli hayvanları evcilleştirmiş ve birtakım çanak çömlek üretmeye başlamışlardır. Bu gelişmelerle Mısır’da kültürel oluşumlar gerçekleşmiştir.
Artık Nil kıyısı buradaki halka yetmemeye başlamış ve bu insanlar çeşitli kanallar ve havuzlar açarak nehrin taşma hareketlerini kontrol altına alarak kendilerine uygun yerleşim yerlerini oluşturmuşlardır. Bu sayede Mısır, bereketli bir vaha olmaya başlamıştır. Yaklaşık olarak M.Ö. 3000 itibariyle tarımda karasaban kullanarak elde ettikleri verimi arttırmışlardır. Devamında çömlekçi çarkının da keşfiyle çömlekçilik ilerlemiştir. Bunların yanı sıra altın ve gümüşün kullanımı ile ticaret gelişmiştir.
Neolitik Çağ ve devamında gerçekleşen faaliyetlerle birlikte Aşağı Mısır (Delta / Kuzey Mısır) ve Yukarı Mısır (Vadi / Güney Mısır) bölgelerinde farklı kültürlerin oluştuğu görülmektedir. Aşağı Mısır’ın en önemli kültürleri; Fayyum A, Merimde, El-Omari, Maadi iken Yukarı Mısır’ın ise; Badarian, Nagada I (Amra / Amratian), Nagada II (Garzean) ve Nagada III kültürleri en önemlileridir.
