Yazı İçi Başlıklar
Osmanlı imparatorluğunun sancılı ve acı dolu bir zamanı olan 1402 ila 1413 yıllarını içeren zamana Fetret Devri adı verilmektedir. Uzun bir süre devletin otoritesinin kurulamaması ile ve bununla ilişkili olarak meydana gelen sorunlar anlamına gelen Fetret Devri kelimesi Yıldırım Bayezid’in çocukları arasında meydana gelen iktidar mücadelesinin simgesidir.
Timur Osmanlı topraklarından tamamen çekildikten sonra kardeşlerin ilk mücadelesi İsa Çelebi ile Musa Çelebi arasında gerçekleşti. Musa Çelebi Timur’dan ayrılınca Bursa’ya gelip kardeşi İsa Çelebi’yi Bursa’dan uzaklaştırmıştır ve hükümdarlık ilan etmiştir. Ancak bu durum çok fazla devam etmedi. İsa Çelebi tekrar geri geldi ve Musa Çelebi’yi buradan uzaklaştırmayı başardı. Musa Çelebi Germiyanoğullarına sığınma talebinde bulundu.
Mehmet Çelebi İle Süleyman Çelebi Arasındaki Mücadele
Çelebi Mehmet Bursa ve civarında hâkimiyet sağlayan kardeşi İsa Çelebi’ye Anadolu’yu pay etmeyi teklif etmiştir. Olumsuz cevap aldığı zaman Bursa’ya doğru sefere çıktı. Ulubat Savaşı yapıldı ve mağlup olan İsa Çelebi Konstantinapolis’e sığındı. Hem Bursa’yı hem İznik’i alan şehzade Mehmet Çelebi kendi padişahlığını ilân etmiştir.
Süleyman Çelebi Nasıl Öldürüldü?
Süleyman Çelebi şehzade İsa’ya askeri birlik desteğinde bulunarak onu Bursa üzerine yolladı. İsa Çelebi Anadolu beylerbeyiyle ittifak sağladı. Fakat Mehmet Çelebi ile girdiği savaşlardan mağlup olarak ayrıldı ve bunun sonucunda yakalanarak 1405 senesinde öldürülmüştür. Bu vakadan sonra Süleyman Çelebi Anadolu üzerine geçerek Bursa’yı ele geçirdi. Kardeşi ise Amasya kentine çekildi ve Süleyman Çelebi’nin Anadolu topraklarından ayrılmasına yol açmak adına Musa Çelebi’yi Rumeli üzerine yollamıştır. Bunun haberini alan Süleyman Çelebi de Edirne’ye gelmiştir. Yapılan savaşta Musa Çelebi mutlak galip olarak ayrıldı ve 1411 senesinde Süleyman Çelebi öldürüldü.
Musa Çelebi Nasıl Öldürüldü?
Edirne üzerine gelen şehzade Musa kardeşiyle yapmış olduğu anlaşmada sorun çıkararak padişahlığını ilân ettirdi. Bu olay sonrasında padişahlık için mücadele eden şehzade sayısı ikiye inmiştir. Musa Çelebi girmiş olduğu ikinci harbi de kazanmıştır ama kardeşi mücadeleden asla vazgeçmedi. Rumeli’de görevli olan beyleri kendi safına çekmeyi başarısını sağladı. Şartları olgunlaştırdığı zaman tekrar Rumeli üzerine yürüdü. Sofya yakınlarında yapılmış olan harpte kaybeden Musa Çelebi 1413 senesinde ele geçirilip öldürülmüştür.
İktidarın Tek Sahibi Mehmet Çelebi Oluyor
3 sene gibi kısa bir süre padişahlığını ilan eden Musa Çelebi Mehmet Çelebi’nin askerleri tarafından yakalanıp idam edilmesinden sonra on yıl sürmüş olan karışıklık döneminin sonuna gelinmiştir. Osmanlı Devleti yeniden tek bir yönetim altına girmiştir. Kargaşa sürdüğü esnada Osmanlı İmparatorluğu topraklarının büyük çoğunluğunun elden gitmesine mani olamamıştı. Mehmet Çelebi iktidarı ele geçirdikten sonra Osmanlı hâkimiyetinden ayrılan yerleri geri alma politikasına girdi. Osmanlı tarihinde Mehmet Çelebi için Osmanlı İmparatorluğunun ikinci kurucusu da denilmiştir. Şehzade Musa da vefat ettiği için Çelebi Mehmet’e rakip olacak kimse kalmamıştır. Bu sayede Osmanlı’da fetret devrinin sonuna gelinmiş oldu.
Yıldırım’ın varislerinden İsa, Musa ve Süleyman Çelebi şehzadeler Osmanlı İmparatorluğunun topraklarına tümüyle egemenlik kuramadıkları için padişah olarak sayılmamışlardır. Fetret devrinin tamamen bitmesinden sonra Çelebi Mehmet Osmanlı İmparatorluğunun topraklarına tümüyle hâkim olduğu için Yıldırım’dan sonra ki padişah yani beşinci hükümdar olarak tarihe geçmiştir.
NOT: Osmanlı İmparatorluğu Ankara savaşında galip gelememişlerdir. Bu durumu fırsata çeviren Anadolu beylikleri hemen bağımsızlıklarını ilan etmiş ve eski topraklarını fazlasıyla ele geçirmişlerdir. Fakat balkanlarda Eflak prensliği haricinde toprak kaybı yaşanmamıştır.
Bu durumun sebepleri şunlardır;
- Tımar sistemi uygulandığı için bölgenin gelirinin ve refahının yüksek olması
- Avrupa’da o sıralarda yüzyıl savaşları yaşanmıştır ve bu da Avrupa’da büyük bir karışıklığa yol açmıştır
- Fethedilen yerlerde yumuşak bir politikanın izlenmiş olması bu dönemde Osmanlı devletinin işine yaramıştır
- Çapulculara karşı halk yalnız bırakılmamıştır
Fetret Devrinden Sonra Osmanlı Devletinde Yaşanan Olaylar
Çelebi Mehmet Devrinde Meydana Gelen Önemli Olaylar
1- Eflak yeniden Osmanlı hâkimiyetine girdi.
2- Venediklilere karşı 1416 senesinde ilk deniz savaşına girildi. Bu deniz savaşı Venediklilerin zaferiyle sonuçlanmıştır.
3- Anadolu birliğinin yeniden sağlanması için çalışmalara yapıldı. Aydın ve Saruhan beyliklerine son verdi. Çandar ve Menteşe beylikleri Osmanlıların egemenliği altına girdi. Karamanoğullarıyla savaş yapıldı.
4- Şeyh Bedreddin isyanı ile Mustafa Çelebi isyanlarına bu dönemde son verildi.
Şeyh Bedreddin İsyanı (1418-1420)
Osmanlı İmparatorluğunda kazaskerlik rütbesine kadar yükselmiş olan Şeyh Bedreddin mülkiyetin herkesin ortak malı olduğunu savunmuştur ve İslam’a ters düşen düşüncelerle etrafında çok sayıda mürit toplamıştır. Fetret döneminin yaşattığı siyasi ve ekonomik buhranından yararlanarak ayaklanma çıkardı ve yakalanarak idam edildi.
Düzmece Mustafa İsyanının Meydana Gelmesi
Timur savaşın sonunda Yıldırım’ın oğlu şehzade Mustafa’yı esir tutarak kendisiyle birlikte Semerkant’a götürüp esir etmişti. Timur’dan sonra serbest kalarak Osmanlı İmparatorluğuna gelen bu kişinin asıl Mustafa olup olmadığı kesinleştirilmediği için “Düzmece Mustafa” adı da verilmiştir. Yeniden saltanat kavgasına girilmiştir. Fakat mağlup olup Bizans’a sığınmak zorunda kalmıştır. Padişah Mustafa’nın yeniden isyan etmesinin önüne geçmek için Bizans’la anlaşmaya varmıştır.
