Karetta Karetta Kaplumbağaları Hakkında Merak Edilenler

Yedi farklı deniz kaplumbağası türünden biri olan karetta karetta kaplumbağaları (caretta caretta), dünyada insan türünden çok daha uzun bir süredir varlığını sürdüren canlılardan. 100 milyon yıldan fazla zamandır okyanuslarda hayat süren karetta karettaların yuvalama alanlarının bir kısmı da Türkiye kıyılarında bulunduğu için bu canlılar herkes için büyük bir merak konusu.

Bu kaplumbağa türünün de diğerleri gibi deniz ve kıyı ekosisteminin vazgeçilmez parçalarından biri olduğunu iddia etmek hiç de yanlış olmayacaktır. Ancak karetta karetta kaplumbağaları, ne yazık ki özellikle son 200 yıldır insanların doğaya verdiği zararlar ve diğer canlılardan dolayı yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalıyor.

Bu doğrultuda biz de hem doğa üzerindeki olumsuz etkilerimizin biraz daha farkına varmak, karetta karettaları daha yakından tanımak ve gelecek nesillerini koruyabilmek adına bu canlıları yakın merceğe almak istedik. Siz de bizlerle aynı dünyayı paylaşan bu harika türü daha detaylı tanımak istiyorsanız, içeriğimize göz atabilirsiniz.

Karetta Karetta Kaplumbağaları ve Özellikleri

Elbette tüm canlıların türüne özgü pek çok ilgi çekici özelliği bulunuyor. Ancak karetta karettaları sıra dışı kılan birçok özelliğinden bahsetmek mümkün. Örneğin yumurtlama ihtiyaçları dışında hiçbir zaman karaya adım atmaz, daima denizlerde yaşarlar. 

Yumurtlamak için ise karaya gece çıkmayı tercih ederler ve tek seferde 100 tane yumurta bırakabilirler. 45-65 gün süren kuluçka döneminin ardından yumurtalardan çıkan karetta karetta yavruları, annelerinin yumurtlamak için gece vaktini tercih ettiği gibi denize kavuşmak için gece vaktini seçerler.

Bu özel hayvanlar, suda rahat bir şekilde kulaç atmalarını sağlayacak formda bacaklara sahiptirler. Tam da bu sayede yumurtadan yeni çıkmış bir yavru bile hiç durmadan uzun saatler boyunca suda yüzebilmektedir. 

Buna karşın aslında karetta karetta kaplumbağaları, oksijen ihtiyaçlarını insanlar gibi havadan almaktadır. Diğer yandan tahmin edebileceğiniz gibi oksijen almadan su altında çok uzun süre kalabilmektedirler. Hatta yavruların 20 saate kadar hiç karaya çıkmadan devamlı olarak yüzebildiği bilinmektedir.

Cinsiyetleri ise erişkin hale gelene kadar belirgin değildir ve eldeki bulgulara göre 12-30 yıl arasında ergin oldukları düşünülmektedir. Hatta cinsiyetin kuluçka sıcaklığına bağlı olarak geliştiği düşünülmektedir. Erkeklerin en belirgin özellikleri, tırnaklarının geriye doğru kıvrık olması ve kuyruklarının da dişilere kıyasla daha uzun olmasıdır. 

Dişiler, yumurtlama dönemi süresince 2 defa yuva yaparlar ve olası tehlikelere karşı son derece hassastırlar. Hatta herhangi bir ses, ışık gibi dış etken algıladığında hiç yumurtlamadan direkt denize dönmeye dahi karar verebilirler.

Neden bu gibi faktörleri tehlike olarak gördüklerini düşünüyor olabilirsiniz. Şöyle ki, yavrular yumurtadan gece vakti çıktıklarında denize doğru gitmek için yönlerini ufkun aydınlığından faydalanarak buluyorlar. Dolayısıyla ortamda gökyüzü haricinde suni bir ışık olduğunda yönlerini şaşırıyorlar.

Öte yandan ortam sakinliğini bozan seslerin olması, yumurtaların ve dolayısıyla yavruların yaşamını riske atabilecek diğer canlıların olduğu hissini uyandırdığından yine tehlikeli olarak görülüyor. Neyse ki dişi karetta karetta kaplumbağaları kendileri için en güvenli bölgeyi bulmak için son derece kararlılardır. Hatta bu uğurda dünyanın manyetik alanını kullanarak binlerce mil uzağa göç edebilirler.

Karetta Karetta Kaplumbağaları Ne Yer?

Caretta caretta olarak da bilinen bu deniz kaplumbağaları, etobur bir türdür. Çoğunlukla deniz çayırları, deniz anaları, süngerler, yumuşakçalar, karidesler, midyeler, mürekkep balıkları, yengeçler ve bazı balık türleri ile beslenirler. Aynı zamanda algler, yani su yosunları da yedikleri için onları omnivor (hepçil – hem etobur hem otobur) olarak da değerlendirebiliriz.

Güçlü çeneleri sayesinde çok sert kabuklu deniz canlılarını bile kısa sürede yiyebilirler. Ancak elbette yavru karetta karettalar ile yetişkinlerin beslenme alışkanlıkları küçük farklılıklar gösterebilmektedir. 

Karetta Karetta Kaplumbağaları Nerede Yaşar?

Karetta karettalar Atlantik, Pasifik ve Hint Okyanusu’nun ılıman sularında yaşamlarını sürdürürler. Ülkemizde de kıyı şeridinde rastladığımız bu canlılar en çok Akdeniz sahillerinde görülmektedir. Hatta yapılan araştırmalar, karetta karettaların en önemli yuvalama alanlarının Türkiye ve Yunanistan olduğunu göstermektedir. 

Dalyan başta olmak üzere, Adana’nın Yumurtalık ilçesi, Antalya’nın Belek ve Gazipaşa ilçelerinde ve Akdeniz şeridindeki diğer bölgelerde de karetta karettaların yumurtlama alanları görülebilir. Karetta karettalar, Akdeniz’de Türkiye’nin ve Yunanistan’ın yanı sıra Akdeniz’de Kıbrıs kıyılarını da yumurtlama alanı olarak seçmektedirler. 

Karetta Karettaların Ömrü Ne Kadar?

Bu canlıların yaşam süreleri hakkında çok detaylı bir veri elde edilmiş olmasa da vahşi doğada 32 ila 62 yıl yaşadıkları tahmin edilmektedir. Fakat bu verilerin de yalnızca öngörü olduğu, kaplumbağaların yaşadıkları coğrafyaya göre bu sürenin değişken olduğu da mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.

Çünkü Avustralya’da henüz erişkin hale gelmemiş kaplumbağaların hayatta kalma oranları %92 iken insanların tesadüfi avcılık faaliyetleri, iklim değişikliği, doğanın kirlenmesi, endüstriyel amaçlar doğrultusunda kimi kıyılarda bu canlıların yaşam süreleri oldukça kısa olmaktadır. 

Hatta ortalama bir oran vermek gerekirse karetta karettaların bugün karşı karşıya olduğu tehditler göz önünde bulundurulduğunda her bin yumurtadan yalnızca bir tanesinin erişkin hale ulaşabildiği dahi söylenebilir. Çünkü çoğu zaman bir karetta karetta yavrusu denize ulaşmaya çalışırken civardaki yabani hayvanlar tarafından avlanır ve denize ulaşamaz.

Bir yavru denize ulaşmayı başarsa dahi kendinden daha büyük bir deniz canlısı tarafından yem olması da çok büyük bir ihtimaldir. Üstelik insan nüfusunun artması ve insanların beslenme amacıyla karetta karetta yumurtalarını toplaması veya yuvalama alanına zarar vermesi de bu canlıların yaşam sürelerini önemli ölçüde kısaltan etkenler arasında bulunmaktadır.

Karetta Karetta Kaplumbağaları İnsanlar İçin Tehlikeli Mi?

Havaların ısınmasına paralel olarak başlayan deniz turizminin etkisiyle çoğu zaman haber bültenlerinde karetta karettaların insanlara saldırdığı haberleri ile karşı karşıya kalmaktayız. Bu da doğal olarak bu canlıların insanlar için tehlikeli olduğu düşüncesini ortaya çıkarıyor.

Peki karetta karetta cinsi deniz kaplumbağaları insanlar için tehlike oluşturuyor mu, yoksa tam aksine insanlar mı bu canlıların neslinin sürekliliğini tehlikeye sokuyor? İçeriğimizde verdiğimiz bilgiler ışığında sanıyoruz ki bu soruya çok net bir şekilde yanıt verebileceğinizi düşünüyoruz. 

Öte yandan dünya üzerinde 100 milyon yıldan fazladır hayatta kalmayı başarabilmiş karetta karettaların neslinin, en fazla 2-3 milyon yıldır yaşamlarını sürdüren insanların bilinçsiz davranışlarından dolayı tehlike altında olduğunu söylersek, ne dersiniz? 

İnsanoğlunun çoğalma potansiyeli, karetta karetta neslinin bugün yok olma riski altında olmasına yol açmaktadır. Neyse ki karetta karetta ve diğer tüm canlılara karşı duyarsız insanların aramızda yaşamasına karşın doğanın devamlılığı için çabalayan çok sayıda insan da bulunmaktadır. 

Karetta Karettaların Neslini Korumak İçin Neler Yapılıyor?

Caretta caretta deniz kaplumbağaları, ekolojik etkilerinden dolayı birçok canlı türü için kilit rol üstlenmektedir. Deniz kaplumbağalarının yaşam haklarına saygı duymanın yanı sıra ekolojik devamlılık için de karetta karettaların nesillerini korumamız gerektiğini belirtmemiz gerekiyor.

Bugün sayıları giderek azalan ve nesli tükenme riski altında olan bu canlıları korumak için ise hem birey hem de toplum bazında yapabileceğimiz şeyler olduğunu sevinerek söyleyebiliriz. Buna göre öncelikle Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilen yerlerde bu canlıların yaşamını tehlikeye atacak biçimde davranmamak önceliğimiz olmalı.

Ek olarak, karetta karettaların koruma altına olan bir tür olduklarının bilincinde olarak bu canlıları avlamaya çalışmamalı. Bunların yanı sıra Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca yürütülen Kaplumbağaları Koruma ve İzleme Programı’ndan da mutlaka söz etmemiz gerekiyor.

Program kapsamında yürütülen proje doğrultusunda Deniz Kaplumbağaları Araştırma, Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi (DEKAMER) görevlileri; yumurtadan çıkan yavru deniz kaplumbağalarının hayata tutunabilmesi için gereken tüm çabayı göstermeye çalışıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Patara Yılı olarak belirlediği turizm teması doğrultusunda yapılan pek çok faaliyet de bu çalışmaları destekler nitelikte.

Ayrıca Antalya’nın Kaş ilçesinde gerçekleşen ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan ile Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un katıldığı özel programda çip takılan 3 yetişkin karetta karettanın ve bir erişkin yeşil deniz kaplumbağasının denize bırakılması da bu konuda kamuoyunun daha fazla bilinçlenmesi amacıyla atılan önemli adımlardan biri.