Diyet lifi; tahılların çoğunda, sebze ve meyvelerde bulunur, bu lifler vücudun sindirim için salgıladığı enzimlere karşı dayanıklıdır, ince bağırsakta sindirilemez, kalın bağırsakta ise fermente olurlar. Bu özellikleriyle sağlık için faydalıdır.
Özelliklerine göre iki tip diyet lifi vardır. Diyet lifi bakımından zengin gıdalar, farklı oranlarda iki türü de içerebilmektedir.
Çözünür olmayan diyet lifleri: Bağırsak sağlığında etkilidir, kalın bağırsak kanserine karşı koruyucu işlev görür. Ağırlıklarının 20 katına kadar su tutma kapasitesine sahiptirler. Aynı zamanda, yağ emme kapasiteleri sebbeiyle ağırlıklarının 5 katı kadar da yağı tutabilirler.
Elma, portakal, şeker pancarı, soya lifi ve buğday kepeğinde çözünür olmayan lif miktarı daha fazladır.
Çözünür diyet lifleri: Kolesterolün düşmesinde ve glukoz’un bağırsaktaki emilimini azaltmada etkilidir. Bu lifler, suyu bağlayarak jel bir yapı oluştururlar. Sebze ve meyveler, kabuklu yemişler, yulaf kepeğinde çözünür lif miktarı daha fazladır.
Çözünür olmayan diyet lifleri, çözünür diyet liflerine kıyasla ısıl işleme karşı daha dayanıksızdır ve özelliklerini kaybetmeye meyillidir.
Diyet liflerinin kullanımı, kalp ve damar hastalıklarının yanı sıra bağırsak hastalıklarında da olumlu etkilere sahiptir. Kabızlığı önlerler. Ayrıca kalorisi düşük olduğundan, zayıflamak ve kilo vermek isteyenler için diyet lifleriyle zenginleştirilmiş gıdalar gün geçtikçe daha çok talep görmektedir. Bunun dışında gıda sektöründe jel, gıdaların lezzetlendirilmesi, nemlendirilmesi ve renklendirilmesi, düşük kalorili diyet ürünler
DİYET LİFLERİNİN SAĞLIĞIMIZA FAYDALARI
- Diyet lifi bileşikleri; sindirim ve bağırsak sistemi fonksiyonlarının normal bir şekilde işlemesini sağlar. Oluşturduğu jel ve viskoz yapıyla midenin boşalmasını geciktirir, bu da uzun süre tokluk hissine neden olur. Ayrıca, sindirilmiş gıda artıklarının bağırsakta bekleme süresini kısaltır, kabızlığı önler. Sağladığı tokluk ve bağırsakta oluşturduğu faydalar sebebiyle, günde 25-50 gr. arasında lif açısından zengin besinler uzmanlarca hem sağlığına önem verenlere hem de kilo vermek için diyet yapanlara önerilmektedir.
- Diyet lifleri, bağırsaktaki prebiyotik aktivitesinde sağladığı artış sebebiyle, kolit ve bağırsak kanserini önlemekte etkin maddelerden biri olduğu saptanmıştır.
- Çözünür diyet lifleri, kolesterol birikimini engeller. Tam kolesterol ve LDL kolesterolü düşürme potansiyeline sahiptirler (Hindiba bitkisiyle yapılmış olumlu sonuç veren araştırmalar mevcuttur).
- Orta yaş dönemindeki sağlıklı kadınlar arasında gerçekleştirilen bir araştırmada, diyet lifleri içeren gıdalarla beslenilmesi ile kardiyovasküler rahatsızlıklar(kalp-damar hastalıkları) arasında ters oran vardır. Fazla oranda lifçe zengin tahıl, meyve ve sebze tüketiminin, kalp-damar hastalıklarına karşı koruyucu olduğu anlaşılmıştır.
- Diyet lifi açısından zengin gıdalar kan şekerini dengeler.
Diyet Lifinin Olumsuz Özellikleri
- Diyet lifli gıdaların fazla kullanımı, vücuttaki kalsiyum, çinko, magnezyum, fosfor gibi minerallerin emilimini azalttığı düşünülmektedir.
- Özellikle E ve D vitaminlerinin vücutta meydana getirdiği yararları azaltır. Lif içeriği yüksek bir diyetle oluşturulan beslenme şeklinin, vücuttaki D vitamini atılımını artırdığı saptanmıştır. Bu da özellikle,yüksek lifli vegan diyetleri uygulayanlarda D vitamini eksikliği görülmesine yol açabilmektedir.
