Çocuk isimleri ve Çocuklara isim verirken düşülen hatalar

Yeni doğan bir bebek hemen hemen her haneye mutluluk getirir. Bir an için bile olsa dert tasa unutulur, geçim sıkıntısı, gelecek kaygısı, ölüm korkusunu alır götürür. El kadar yaratığın tebessüm etmesi için kerli ferli adamlar, koca koca hanımlar türlü maskaralıklar yapar. Bu sırada çocuk ismi düşünmeye çoktan başlanmıştır.

…ve kimi zaman sülaleyi birbirine düşüren bir “ad koyma telaşı” başlar.

Çocuk isimleri verirken herkesin dikkat ettiği farklı bir yöntem olabilir. Peygamberler ve sahabe başta din büyüklerinin isimleri, nam salmış komutan, padişah isimleri, dedelerin/ninelerin isimleri, gönül verilen politikacının ismi, kimseye söylenmemiş eski sevgilinin ismi, Kur’an- Kerim’de geçen kelimeler, sırf kulağa ahenkli geliyor diye verilenler, son yıllarda izlenen tv dizisindeki sevilen kahramanların isimleri, batıl inançlar… daha neler neler.

Öğretmenlik hayatımın son yıllarında edindiğim bir alışkanlık var. Sene başında sınıfa ilk girdiğimde listeyi elime alır sıradan herkesin ismini okur ve anlamlarını (ya da o ismin verilme sebebini) sorarım. Bu yazının ana fikri de oradan çıktı zaten.

Güzel manaları olan, tarihten kahramanları yaşatan isimlere amenna; elbette itirazımız olmaz ama öyle adlar var ki çocukları zor durumda bırakacak. Aklıma gelen örnekleri vermeye çalışacağım.

Bazı çocuk isimleri ve anlamları

Satılmış / Satı: Tamamen batıl inançla verilen bir isim. Bir çeşit sihir amacı var aslında. Çocuğa musallat olması muhtemel cinler, perileri çocuğun aslında değersiz bir köle olduğuna inandırmak için yapılan bir uygulama.

Aleyna: Hatalı isimler listesinde belki en meşhur olanlardan. Kötü bir anlamı yok çünkü doğru düzgün bir anlamı da yok. Arapça “üzerimize, bize” benzeri bir şey ifade ediyor. Ama o meşhur savunmada olduğu gibi Kuran’da geçiyor. Leyl suresi 12. ayette “İnne aleynâ lel hudâ” (Şüphesiz doğru yolu gösterme bize aittir.) Tek başına kullanılması saçma bir kelime.

Cemre: Şubat ayında sırayla havada, suda ve toprakta oluştuğuna inanılan sıcaklık artışı. Bilimsel gerçekliği var mı bilmem ama çocuğunuzun seviyesiz şakalara muhatap olma ihtimalini düşünmelisiniz.

Ecrin: Son dönemde muhafazakar kesimde moda olan isimlerden bir tanesi. “Allah’ın hediyesi” diye kıvırmaya çalışanlar var ama Türkçede’de kullandığımız “ücret” kelimesi ile aynıdır. Kuran’da geçiyor mu? Geçiyor. Sad suresi 886. ayette “Kul mâ es’elukum aleyhi min ecrin ve mâ ene minel mutekellifîn” (De ki: Buna karşılık ben sizden bir ücret istemiyorum. Ve ben olduğundan başka türlü görünenlerden de değilim.)

Efsun / Füsun: Farsça kökenli bir kelime. İslama uygunluğunu bırakın doğrudan büyük günahlardan biri sayılan sihir, büyü demek.

İrem:  Fecr suresi 7-8. ayetlerde  Hûd peygamberin gönderildiği  Âd kavminin daha sonra  azgınlığı sebebiyle helak edilen bahçeleri. (bazı yerlerde cennete rakip olarak oluşturulduğu söylenir.)

Jülide: Farsça saçı başı dağılmış kimse

Melisa: Her ne kadar güzel kokulu bir bitki olarak adlandırılsa da (oğulotu deyince pek kibar durmuyor.)

Sanem: Çok güzel anlamında kullanılsa da “put, heykel” demektir.

Kezban: Artık tedavülden kalkacak bir isim. Çünkü ergenler Kezban ismini birbirlerini aşağılamak için kullanıyorlar. Yakın zamana kadar Anadolu’da özellikler köylerde çok yaygın olan bu isim yalancı anlamına geliyor.

Bekir: Deve yavrusu ( Ebu Bekir isim değil lakaptır. Hz. Ebubekir’in esas ismi Abdullah’tır.

Samet / Rahman/ Rahim : Allah’ın sadece kendine mahsus bu isimler Abdussamet, Abdurrahman şeklinde verildiğinde çok da güzeldir. Ama tek başına kullanıldığında şirke varacak anlamlar içerir. Samet Herkesin kendisine muhtaç olduğu ama kendisinin kimseye muhtaç olmadığı kimsedir. Hangi insan ya da Allah’tan başka hangi varlık böyle bir iddiada bulunabilir.

Bade: İçki demektir.

Atlas: Yunan mitolojisindeki tanrılardan biri.

Rümeysa: Gözü çapaklı kadın

Gerisi bir başka yazıda…