Panik atak ani gelişen korku ve endişe durumudur. Kalbiniz hızlı atıyor ve nefes almakta güçlük çekiyorsunuzdur.
Hatta ölmekte olduğunuz veya delirdiğiniz hissine kapılırsınız. Tedavi edilmediğinde başka sorunlar doğabilir. Örneğin günlük normal faaliyetlerinizden uzaklaşmanıza neden olabilir. Tedavi edilebilir bir problemdir. Ne kadar hızlı tedavi edilirse sizin için de o kadar iyidir. Tedaviyle panik semptomları azaltılabilir veya ortadan kaldırabilir. Böylelikle günlük faaliyetlerinize devam edebilirsiniz.
Panik atak beklenmedik ve hareket etmenizi güçleştiren yoğun bir korku durumudur. Atağın oluşması için açık bir neden olması şart değildir. Rahat olduğunuz bir sırada hatta uyuduğunuzda bile ortaya çıkabilir.
Panik atak tek seferlik bir durum olabilir. Birçok kişi tekrar yaşar. Nükseden panik ataklar köprü geçmek veya çok kişiye hitap etmek gibi özel bir durumlarla tetiklenir. Tehlikede olma ve bundan kaçamama hissi panik atağın oluşmasında etkilidir.
Mutlu ve sağlıklı bir hayat yaşarken hayatınızda bir kez veya daha fazla panik atak deneyimi yaşamış olabilirsiniz. Veya panik ataklar, sosyal fobi veya depresyon gibi başka bir bozukluğun bir parçası olarak da ortaya çıkabilir. Sebep ne olursa olsun tedavi edilebilir.
Panik Atak Belirtileri
Panik atak belirtileri aniden ortaya çıkar ve bu belirtiler genellikle 10 dakika içinde en üst seviyeye ulaşır. Çoğu panik atak 20-30 dakika içinde sonuçlanır. Nadiren bir saatten fazla sürer.
Panik atak belirtileri, nefes darlığı veya sık nefes alma, kalp çarpıntısı ve hızlı kalp atışları, göğüste ağrı veya rahatsızlık hissi, titreme veya sallanma, boğulacakmış gibi hissetme, gerçeklikten uzaklaşma ve çevreden kopma, terleme, midede bulantı ve kusma hissi, baş dönmesi ve bayılacakmış gibi hissetme, uyuşukluk ve karıncalanma hissetme, sıcaklık hissetme veya ürperme, ölüm korkusu ve kendini kaybetme şeklindedir.
Panik ataklar genellikle evden uzaktayken oluşur. Her yerde her zaman gerçekleşebilir. Dışarıda alışveriş yaparken, parkta yürürken, araba sürerken veya evde kanepede yatarken başınız gelebilir.
Panik atak belirtilerinin çoğu fizikseldir. Bazen bu belirtiler o kadar şiddetlidir ki insan kalp krizi geçirdiğini sanır. Panik atak geçiren birçok kişi hayatını tehdit eden tıbbi bir sorun olduğuna inanır ve buna yönelik tedavi almak için sürekli doktor ve acil servislere başvurur.
Birçok kişi fazla komplikasyon yaşamayacak biçimde panik atak geçirir. Sadece bir veya iki panik atak yaşamışsanız endişe etmek için çok az sebebiniz var. Bununla birlikte panik atak geçiren insanların bir kısmında panik bozukluk da gelişmekte. Panik bozukluk tekrarlanan panik ataklarla birlikte davranışta büyük değişimler geçirme veya daha ileri atak geçirme konusunda sürekli endişe ile karakterize edilir.
Bu korkular yüzünden hayatta giderek daha fazla durumdan kaçmaya başlayabilirsiniz. Örneğin alışveriş merkezleri veya spor alanları gibi kalabalık yerlerden uzak durmaya başlayabilirsiniz. Ya da araba, uçak, metro gibi taşıtlara binmekten kaçınabilirsiniz. Daha ağır vakalarda ise kişi kendini eve kapatabilir.
Panik atakların ve panik bozukluğun kesin nedenleri belirsiz olsa da panik atak yaşayan kişilerin ailelerinde panik atak eğilimi gözlemlenmiştir. Üniversiteden mezun olduktan sonra işe başlamak, evlenme ve bebek sahibi olmak, stres, sevilen birinin ölümü, boşanma, işten çıkma gibi önemli yaşam deneyimleriyle de panik atağı tetikleyebilir.
Panik atak bazen de sağlık durumu ve fiziksel nedenlerden kaynaklanabilir. Panik atak belirtileri çekiyorsanız aşağıdaki şu olasılıkları yaşamadığınızdan emin olmak için bir doktora görünmeniz gerekebilir:
- Mitral kapak kayması, kalpteki kapakçıkların kapanmasında sıkıntı olması
- Hipertiroid (aşırı aktif tiroid bezi)
- Hipoglisemi (düşük kan şekeri)
- Uyarıcıların aşırı kullanımı (amfetamin, kokain, kafein)
- İlaç tedavisini bırakma
Panik Atak Tedavisi (Nasıl Geçer)
Panik ataklar ve panik bozukluklar tedavi edilebilir. Bunu kendi kendinize veya birkaç seans terapiyle dışarıdan destekle sağlayabilirsiniz.
Bilişsel davranışçı terapi genellikle panik atak, panik bozukluk ve agorafobiye karşı en etkili tedavi şekli olarak görülür. Bu terapide panik ataklarını sürdüren veya tetikleyen düşünce kalıpları ve davranışları üzerinde odaklanılır, korkuyla yüzleşme sağlanır.
Panik bozukluğa maruz kalma terapisinde ise sorun karşısında sağlıklı başa çıkma yolları öğretilir. Örneğin birtakım egzersizlerle panik atak durumuna benzer sık nefes alma, başınızı sürekli sallama, nefessiz kalma gibi belirtiler yaşayabilirsiniz. Egzersizler ile benzer duyguları yaşadığınızda panik ataklar artık daha az korkutucu görünmeye başlar.
Agorafobiniz varsa korktuğunuz ve kaçınan durumlara maruz kalmak da tedaviye dahil edilir. Belirli fobiler için maruz kalma terapisinde olduğu gibi panik atılıncaya kadar korkulan durumla karşı karşıya kalırsınız. Bu deneyim sayesinde durumun zararlı olmadığını anlar ve duygularınızı kontrol etmeyi öğrenirsiniz.
Bazı durumlarda da panik ataklara karşı doktorunuz ilaç önerebilir.
Panik Atağa Karşı Alabileceğiniz Önlemler
Panik atağa karşı kendiniz de birtakım önlemler alabilirsiniz. Öncelikle panik atağın ne olduğu hakkında bilgi edinip genel kültürünüzü artırabilirsiniz. Panik atak sırasında yaşanan kaygı durumu, yaşanan sıkıntılar ve bunlara karşı alınan önlemler üzerine okuyun.
- Sigara, alkol ve kafein gibi panik atak tetikleyicilerinden uzak durun.
- Doğru nefes alıp vermenizi öğrenin. Derin nefes alma, panik belirtilerini hafifletebilir. Nefesinizi kontrol etmeyi öğrenerek kendinizi sakinleştirebilir, panik atakla baş edebilirsiniz.
- Yoga, meditasyon gibi rahatlama tekniklerini uygulayın. Vücudunuz gevşedikçe stres ve endişe gibi panik atak belirtilerine tam tersi bir tepkide bulunacaksınız. Bu rahatlama teknikleri sevinç ve dinginlik sağlar.
- Aile ve arkadaşlarınızla yüz yüze daha fazla bağlantı kurun. Yeni insanlarla tanışıp yeni arkadaşlıklar edinin.
- Düzenli egzersiz yapın. Egzersiz doğal bir kaygı gidericidir. Günde en az 30 dakika egzersiz yapmaya çalışın Kollarınızı ve bacaklarınızı (yürüyüş, koşu, yüzme veya dans etme gibi) hareket ettirmeyi gerektiren ritmik aerobik egzersiz özellikle etkili olabilir.
- Yeterli dinlendirici bir uyku çekin. Yetersiz ya da kalitesiz uyku kaygıyı ilerletebilir. Günde 7-9 saat uyumaya çalışın.
