Her gün içiyoruz ama bunları biliyor muyuz?

Olmazsa olmazımız, kışın iç ısıtan yazın harareti alan çayımızdan bahsediyorum bugün.

Belki tahmin ediyorsunuzdur ama ‘çay’ dilimize Çin’den gelmiş bir kelimedir. Çin’in Mandarin lehçesinden gelen ‘cha’ şeklinde bulunuyor ve ‘ça’ şeklinde okunuyor. Diğer kültürlerde ise farklı medeniyetlerden alınan çayın ‘chai’ olarak da geçtiği biliniyor.

Peki çay ilk nerede nasıl çıktı derseniz, aslında bir tesadüf sonucu çıkmış ortaya. Çin’in ilk imparatorlarından Shen Yung’un kaynayan kazan içine düşen yapraklardan gelen aromatik kokuyu duymasıyla başlıyor yoluculuk. Daha sonra bu yolculuk, Uzakdoğu’ya ilerleyen zamanlarda da Portekiz’e oradanda Avrupa’ya yayılmış.

Bizim kültürümüze gelmesi ise Osmanlı’da olmuş tabiki. Çin’den gelen çay filizleri Bursa’da yetiştirilmeye çalışılıyor ancak iklim elverişli olmadığı için çayın coğrafyamızda yayılması 1900’lü yıllara kalmış.

Pek çok ülkede çaya farklı kültürler tarafından farklı bir katkı sağlanmıştır. Mesela Ruslar, önce beyazlatılmamış şekeri ağızlarına alır sonra çayı yudumlarlar ve neredeyse her öğün içerler. Biraz bizdeki kıtlama gibi. Japonlar, çay ikramı ve kabulünü adeta bir ritüele dönüştürürler. İrlanda ve İngiltere’de aristokrasinin içeceği olmaktan 18. Yüzyıl sonlarında kurtularak günlük yaşamın içine giren içecek, bugün de entelektüelleri çay partilerinde bir araya getirir.