Kripto para ekosisteminde birçok yatırımcı, spot piyasalara hakimdir. Spot, yani nakit alım satım piyasası giriş düzeyindeki herkesin bildiği, temel piyasadır. Ancak günümüzde, toplam piyasa değeri 1 trilyon doların üzerine çıkan kripto para dünyasında farklı piyasalar ortaya çıktı. Bunlar içinde kripto opsiyon piyasası ve vadeli işlemler piyasası yer alıyor. İki marketin çeşitli ortak yönleri yer alsa da, ayrıştıkları alanlar da mevcuttur.
Coin yatırımında, dünyanın en büyük kripto varlığı BTCUSDT yatırımını düşük işlem komisyonuyla yapabilirsiniz. Bitcoin nasıl alınır sorusunun yanıtını merak ediyorsanız, anlık canlı BTC fiyatı ekranından takip edebilir ve spot, vadeli alım satım işlemi yapabilirsiniz. Peki opsiyon piyasası ve vadeli işlemler piyasası nedir, neler sunuyor? İşlem hacmi 350 milyar doları geçen opsiyon ve vadeli işlemler piyasalarını mutlaka öğrenmelisiniz.
Kripto opsiyon piyasası nedir?
Kripto opsiyon piyasasının amacı, yatırımcılara belli bir dayanak varlığın belli tarihte, belli bir fiyattan alma veya satma hakkı tanımasıdır. Opsiyon piyasası çift yönlüdür ve yatırımcılara gerçek anlamda, yani spot piyasada alım satım şartı koymaz. Bundan dolayı hemen her kripto para ile opsiyon işlemi yapmak mümkündür. Opsiyon işlemlerinde ilgili varlığın, coinin opsiyon süresi dolmadan önce alım satım fiyatı bellidir. O fiyat üzerinden kullanım mümkündür.
Kripto opsiyonlarında iki temel model vardır, bunlar Amerika ve Avrupadır. Amerikan opsiyon türünde sözleşmenin süresi bitmeden, herhangi bir zamanda yatırımcı işlemi kapatıyor. Avrupada ise süre dolduğunda işlem gerçekleşiyor. Yatırımcıların risk profilleri ve beklentilerine göre her iki modelde yatırımı tercih etmesi normaldir. Ancak opsiyon piyasalarıyla ilgili söylenmesi gereken ilk konu, yüksek risk içeren piyasa olmasıdır. Coin fiyatlarının yükseliş veya düşüş beklentisine göre yatırımcılar işlem açabilir. Kripto para opsiyon çeşitleri şu şekildedir:
- Alım: Call option olarak bilinen alım opsiyonu, varlıkları vade süresi öncesinde alım hakkı verir. Örneğin, Bitcoin fiyatının yükselmesini bekliyorsanız, alım opsiyonu almalısınız.
- Satış opsiyonu: Put option olarak bilinen işlem türü, sözleşme sona erdiğinde istenen fiyattan satış hakkı verir. Satış opsiyonunun özelliği, piyasa düştüğünde kar etmeyi sağlamasıdır. Örneğin ETH fiyatının düşeceğini düşünüyorsanız ETH put option girmelisiniz.
Kripto opsiyon işlem örneği olarak, bir yatırımcının 2000 dolar teminatla, 25.000 dolardan Bitcoin alımı opsiyonu girmesi örnek gösterilebilir.
Kripto para vadeli (kaldıraçlı) işlemler nedir?
Kripto para yatırımcıları için, spot işlemlerin ardından en çok tercih edilen işlem türü olan kaldıraçlı işlemler, Kucoin başta olmak üzere birçok borsada ilgi görüyor. Vadeli işlemler, adından da anlaşılacağı üzere alım ya da satım tarafında, belli vadede alım – satım hakkı tanır. Opsiyonda olduğu gibi, kaldıraçlı işlem yapmak için spot alım gerekmez. Ancak burada, işlemin bilinmesi gereken bazı özellikleri vardır.
- Kaldıraçlı işlemlerde, belli vadeye göre işlem açılabileceği gibi, perpetual yani süresiz vadeli işlem açılabilir.
- Çift yönlü piyasadır, yani yükselişte olduğu gibi düşüşte de para kazanma şansınız olur.
- Kaldıraç tutarı riski belirler. Örneğin, 10 kaldıraç teminatın 10 katını ifade ederken, 100 kaldıraç teminatınızın 100 katıyla işlem yapmak demektir.
Kaldıraçlı işlem yapan yatırımcıların, teknik analiz ve piyasa dinamikleri konusunda bilgi sahibi olması önemlidir. Çünkü, spot piyasada yatırımlar belli oranda zarar edebilirken, vadeli – kaldıraçlı işlemlerde tüm teminatın kaybedilmesi riski vardır. Örneğin, 10X kaldıraçla, 1000 dolar teminatla işlem açan yatırımcı, ilgili varlığın yüzde 10 değer kazanması – kaybetmesi durumunda tüm varlığını yitirebilir.
Vadeli işlem ve opsiyon farkları
Kripto para piyasasında, vadeli işlem ve opsiyon işlem farkları, benzerlikleri önemlidir. Bununla birlikte her iki işlem modelinin benzer yanları daha fazladır.
Amacı, yatırımcıların riskini minimize etmek olan vadeli işlemler ve opsiyon işlemleri, fiyat oynaklığına karşı koruma sağlar. Bununla birlikte, çeşitli farklar vardır. Yatırımcıların dikkat etmesi gerekenler şu şekilde:
- Vadeli işlem sözleşmelerine yatırım yaptığınızda fiyat sabitlenir, fiyat hareketinde kazanç elde etmek daha kolaydır.
- Vadeli, kaldıraçlı işlemlerde sözleşme alırken tutarın tamamını ödemek zorunluluğu olmaz, marj ticareti sayesinde yatırımın küçük kısmını koymak yeterlidir.
- Vadeli işlemlerde yatırımların istenen şekilde ilerlememesi durumunda margin call, yani marjin çağrısı ile ek teminat yatırımı gerekir. Bu durumda yatırımcı ek yatırım yapmazsa pozisyonu kapanır.
